Ομιλία στην Βουλή του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, κ. Αλέξη Χαρίτση για το νέο ΕΣΠΑ


Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 10χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 620 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ


Τον λόγο έχει ο κ. Χαρίτσης, Υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, για οκτώ λεπτά.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΡΙΤΣΗΣ (Υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού): Για 12 λεπτά. Ο προηγούμενος Προεδρεύων μού είπε 12.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Οι Αναπληρωτές Υπουργοί έχουν δώδεκα λεπτά, οι Υφυπουργοί έχουν οκτώ λεπτά. Θα υπάρξει κάποια κατανόηση…

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΡΙΤΣΗΣ (Υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού): Τουλάχιστον θα δείξετε μία ανοχή ελπίζω. Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, θα προσπαθήσω στη σύντομη ομιλία μου να αναφερθώ στα πεπραγμένα της Κυβέρνησής μας και το προηγούμενο διάστημα από τον Ιανουάριο και μετά, σε σχέση με τη διαχείριση των προγραμμάτων των διαρθρωτικών ταμείων και βεβαίως στον σχεδιασμό της επόμενης περιόδου.

Θα μου επιτρέψετε, όμως, να ξεκινήσω περιγράφοντας την κατάσταση που παραλάβαμε τον Ιανουάριο σε σχέση με τα προγράμματα του ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013, αλλά και της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Η κατάσταση αυτή ήταν άκρως προβληματική για μια σειρά από λόγους που σχετίζονται με την ευρύτερη οικονομική πολιτική, αλλά και με τον σχεδιασμό των ίδιων των προγραμμάτων.

Πρώτα απ’ όλα συνολικά ο αναπτυξιακός σχεδιασμός των προηγούμενων κυβερνήσεων πατούσε σε σαθρή μακροοικονομική βάση, καθώς αντιμετώπιζε φοβικά το κορυφαίο ζήτημα της διευθέτησης του δημόσιου χρέους. Αντιθέτως, εμείς από την πρώτη στιγμή υποστηρίζουμε ότι το χρέος καθηλώνει την οικονομία και καταστρέφει το παραγωγικό δυναμικό.

Κεντρικό στοιχείο αυτού του παλιού σχεδιασμού ήταν η στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης. Η οικονομική πολιτική την προηγούμενη πενταετία επικεντρώθηκε στον περιορισμό μίας και μόνο από τις μεταβλητές της παραγωγικής διαδικασίας, του εργατικού κόστους. Από την πλευρά μας εμείς επιδιώκουμε στροφή στις δραστηριότητες της υψηλής προστιθέμενης αξίας και στα νέα καινοτομικά παραγωγικά συστήματα με εξαγωγικές δραστηριότητες και υποκατάσταση εισαγωγών, που θα ενισχύσουν τη δυναμική της εγχώριας ανάκαμψης.







Πάγια τακτική, επίσης, των προηγούμενων κυβερνήσεων υπήρξε η συρρίκνωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο αντιμετωπίστηκε σε πάρα πολλές περιπτώσεις περίπου ως μία πολυτέλεια. Εμείς αντιθέτως πιστεύουμε ότι το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων πρέπει να ενισχυθεί και κυρίως το σκέλος που αφορά στους εθνικούς πόρους και μέσω αυτού να ανακτηθεί η αυτονομία στη δημοσιονομική και αναπτυξιακή πολιτική.

Ο σχεδιασμός των ίδιων των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ ήταν ελλιπής και πολλές φορές βασιζόταν όχι σε οικονομικά ή κοινωνικά κριτήρια, αλλά στην εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων, με στόχο την εμφάνιση υψηλών δεικτών απορρόφησης στη βάση μιας αναποτελεσματικής υπερδέσμευσης των προγραμμάτων.

Εμείς δεν θεωρούμε την υψηλή απορροφητικότητα αυτοσκοπό, αλλά ένα σημαντικό εργαλείο για την εφαρμογή της αναπτυξιακής στρατηγικής μας και την παραγωγή ισχυρού οικονομικού και κοινωνικού αποτελέσματος.

Ειδικότερα, για τα προγράμματα ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 έχει καλλιεργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι αυτά ήταν λίγο-πολύ έτοιμα να ξεκινήσουν στις αρχές του 2015 και «πάγωσαν» λόγω δικών μας λαθών ή αβελτηριών.

Πρέπει σ’αυτό το σημείο να είμαστε σαφείς. Το ΕΣΠΑ 2014-2020 τυπικά και μόνο ήταν έτοιμο προς υλοποίηση στις αρχές του 2015.

Στην πραγματικότητα δεν είχε αναπτυχθεί το τεχνικό περιβάλλον και οι παράμετροί του που θα σηματοδοτούσαν κατάσταση πραγματικής ετοιμότητας και ουσιαστικής ενεργοποίησης των προγραμμάτων.

Πιο συγκεκριμένα, οι Επιτροπές Παρακολούθησης των νέων προγραμμάτων, δηλαδή τα βασικά όργανα διαβούλευσης που έχουμε στη διάθεσή μας με τους οικονομικούς και παραγωγικούς φορείς, δεν είχαν συσταθεί και δεν είχαν συγκληθεί, ενώ ταυτόχρονα ένα μεγάλο τμήμα του δευτερογενούς δικαίου που απαιτείται για την ενεργοποίηση των δράσεων δεν υπήρχε ή βρισκόταν ακόμα σε πρωτόλειο στάδιο.

Αυτές, καθώς και άλλες κρίσιμες ελλείψεις στις οποίες δυστυχώς δεν έχω τον χρόνο να αναφερθώ αναλυτικά, όπως επίσης και ο μεγάλος βαθμός ανωριμότητας της νέας περιόδου, κληροδοτήθηκαν ως κατάσταση από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.

Όμως, τι πράξαμε εμείς το τελευταίο οκτάμηνο; Για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα, αναγκαστήκαμε να δώσουμε έμφαση στην εξυγίανση των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013, ξεχωρίζοντας κατ’ αρχάς όσα έργα μπορούν να εξυπηρετήσουν προτεραιότητες της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου και γίνεται να μεταφερθούν σ’ αυτή. Για όσα έργα δεν γινόταν να μεταφερθούν, αναζητήσαμε πρόσθετη χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους αξιοποιώντας εγχώριους και ευρωπαϊκούς πιστωτικούς οργανισμούς. Προχωρήσαμε, τέλος, στην απένταξη έργων αμφίβολης σκοπιμότητας και χαμηλής προστιθέμενης αξίας.

Παράλληλα μ’ αυτή τη διαδικασία εξυγίανσης των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013 έπρεπε να προχωρήσει η ενεργοποίηση των ουσιαστικών παραγόντων υλοποίησης των προγραμμάτων ΕΣΠΑ 2014-2020. Όλες οι προπαρασκευαστικές ενέργειες προχώρησαν κανονικά και εντός χρονοδιαγραμμάτων. Τα προγράμματα σήμερα πλέον βρίσκονται σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα και ήδη έχει ξεκινήσει η έκδοση προσκλήσεων γιΆ αυτά τα νέα προγράμματα.

Ταυτόχρονα, εντατικοποιήσαμε τη ροή πληρωμών ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ρευστότητας, με αποτέλεσμα να κλείσουμε στο τέλος Σεπτεμβρίου με δαπάνες για το δίμηνο Αύγουστο-Σεπτέμβριο, οι οποίες υπερέβησαν το ποσό του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.

Τέλος, μετά από σκληρή διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καταφέραμε –και σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο περνούν οι σχετικές ρυθμίσεις- να αυξηθεί στο 100% η κοινοτική χρηματοδότηση των προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013 και να διπλασιαστεί από 7% σε 14% η προκαταβολή την οποία λαμβάνουμε για τα προγράμματα της περιόδου 2014-2020.

Μ’ αυτόν τον τρόπο διασφαλίζουμε πρόσθετη ρευστότητα άνω των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ για τους αμέσως επόμενους μήνες. Έτσι θα επιτύχουμε τον φιλόδοξο αλλά ρεαλιστικό, κατά τη γνώμη μας, στόχο να διοχετευθούν στην οικονομία μέσω των προγραμμάτων διαρθρωτικών ταμείων 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου.

Αυτά έγιναν μέχρι σήμερα. Σημασία, όμως, έχει το πώς προχωράμε από εδώ και πέρα. Για την Κυβέρνησή μας –και αυτό πρέπει να είναι σαφές- ο αναπτυξιακός σχεδιασμός δεν εξαντλείται στα όρια του ΕΣΠΑ. Αντιθέτως, εμείς αντιμετωπίζουμε τα προγράμματα του ΕΣΠΑ ως ένα υποσύνολο του συνολικού αναπτυξιακού σχεδίου.

Για την υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού, βεβαίως, θα πρέπει να υπάρξουν πρόσθετοι πόροι. Παράλληλα, λοιπόν, με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ είναι απαραίτητο να ενεργοποιηθεί ο ιδιωτικός τομέας. Πρωτίστως, πρέπει να επαναλειτουργήσει ο δίαυλος χρηματοδότησης από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. Αυτό, βεβαίως, θα διασφαλιστεί με την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, τη διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης, η οποία θα γίνει το επόμενο διάστημα.

Θα πρέπει, επίσης, να εκμεταλλευτούμε πλήρως το διεθνές ιδιωτικό και δημόσιο πιστωτικό σύστημα. Ήδη έχει προχωρήσει μία πολύ σοβαρή συνεργασία τόσο με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων όσο και με την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλους διεθνείς πιστωτικούς οργανισμούς, μία συνεργασία η οποία μεταξύ άλλων είναι πάρα πολύ κρίσιμη και για την επιτυχή συμμετοχή της χώρας μας στο επενδυτικό σχέδιο Γιούνκερ.

Κεντρική θέση, όμως, στον δικό μας αναπτυξιακό σχεδιασμό κατέχει η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της καινοτομίας και της εξωστρέφειας, με σταθερό γνώμονα πάντα την ταχεία αύξηση της απασχόλησης, την αναβάθμιση της εργασίας και τον σεβασμό για το ιστορικό και φυσικό περιβάλλον. Απόλυτη προτεραιότητα αποτελεί η ανάσχεση της τάσης φυγής στο εξωτερικό του πλέον δυναμικού τμήματος της ελληνικής κοινωνίας, των νέων επιστημόνων.

Μία ακόμα σημαντική προτεραιότητα δίνουμε στην οικολογική διάσταση του σχεδιασμού, προωθώντας την ολοκλήρωση υποδομών στον τομέα του περιβάλλοντος και στην τροποποίηση του υποδείγματος παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας.

Και εδώ τα κίνητρα είναι πολλαπλά και συνδέονται τόσο με την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους και της παραγωγής, που στην Ελλάδα είναι υψηλό και λόγω τιμής αλλά και λόγω σπατάλης, αλλά και με τη συμβολή της χώρας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και των πολιτικών εξοικονόμησης και ενεργειακής αναβάθμισης.

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, η πραγματικότητα που διαμόρφωσε η κρίση επιβάλλει μέρος του σχεδιασμού να εστιάσει στην αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού στην στήριξη των ασθενέστερων ομάδων. Για τον λόγο αυτόν, προτεραιότητά μας αποτελεί η στήριξη εγχειρημάτων κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

(Στο σημείο αυτό κτυπάει προειδοποιητικό κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)

Την ανοχή σας, κύριε Πρόεδρε. Όλες οι παραπάνω προτεραιότητες αποτυπώνονται και στην κλαδική διάρθρωση του σχεδιασμού μας, ο οποίος περιλαμβάνει οκτώ βασικούς κλάδους:

  • αγροδιατροφή, βιοεπιστήμες – φάρμακα,
  • τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ενέργεια,
  • περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη,
  • μεταφορές,
  • υλικά και κατασκευές,
  • τουρισμός, πολιτισμός,
  • δημιουργική βιομηχανία.

Όλα τα παραπάνω απαιτούν, βεβαίως, χρόνο, για να υλοποιηθούν και να αποδώσουν, ένα χρόνο σε βάθος τετραετίας. Επειδή, όμως, οι ανάγκες της οικονομίας είναι απολύτως πιεστικές, το αμέσως προσεχές διάστημα -ήδη την εβδομάδα που διανύουμε- θα παρουσιάσουμε τα πρώτα δείγματα γραφής με τη δημοσιοποίηση των πρώτων δημοσιεύσεων για τα νέα προγράμματα.

Ειδική μέριμνα θα υπάρξει για τον τουρισμό. Τις επόμενες μέρες θα εκδοθεί πρόσκληση για δράσεις εκσυγχρονισμού και ποιοτικής αναβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών με δυνητικά ωφελούμενες μικρές και πολύ μικρές τουριστικές επιχειρήσεις. Μέσω αυτών στόχος είναι να στρέψουμε τον κλάδο προς πιο ήπιες μορφές τουριστικής ανάπτυξης.

Θα παρουσιαστεί, επίσης, δράση – ανάπτυξη της υγιούς νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Έμφαση θα δοθεί σε καινοτόμα σχέδια και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Ο προϋπολογισμός αυτού του προγράμματος είναι 120 εκατομμύρια ευρώ και θα αφορά μέχρι και 2.500 πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις.

Μια τρίτη δράση που θα παρουσιασθεί άμεσα αφορά πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας συναφούς με την ειδικότητα τους.

Το αμέσως επόμενο διάστημα θα ακολουθήσουν κι άλλες αντίστοιχες δράσεις στήριξης απασχόλησης συνολικού προϋπολογισμού 230 εκατομμυρίων ευρώ, που αφορούν εξήντα πέντε χιλιάδες ανέργους.

Ακόμα εντός του επόμενου μήνα, προχωράμε στη σύσταση Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης του Ιδιωτικού Χρέους, με στόχο την ενημέρωση και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές – δανειολήπτες και τον συντονισμό του έργου όλων των συναρμόδιων φορέων.

Τέλος, εντός του 2015 θα υπάρξει η πρώτη δράση υπέρ της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας, ενός τομέα που ακμάζει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά στη χώρα μας κάνει τα πρώτα του βήματα. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, θα ενεργοποιήσουμε τα διαθέσιμα κονδύλια για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μέσω της ενίσχυσης της σύστασης και της λειτουργίας κοινωνικών επιχειρήσεων.

(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υφυπουργού)

Τελειώνοντας, όλα τα παραπάνω συνιστούν ένα πλέγμα παρεμβάσεων για μια συγκροτημένη και σχεδιασμένη εκκίνηση της διαδικασίας ανάταξης και αναδιάταξης της ελληνικής οικονομίας.

Οι διαθέσιμοι πόροι είναι, βεβαίως, πεπερασμένοι, αλλά οι πολιτικές πρωτοβουλίες και οι στοχευμένες παρεμβάσεις θα αντισταθμίσουν τη χρηματοδοτική στενότητα. Ένας τέτοιος οικονομικός και αναπτυξιακός σχεδιασμός, που συνδυάζει την τόλμη με τον ρεαλισμό και τις ριζοσπαστικές τομές με τις μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες, θεωρούμε ότι είναι απαραίτητος για να βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο του παρελθόντος και να την οδηγήσει με ασφάλεια στις προκλήσεις αλλά και στις ευκαιρίες του μέλλοντος.

Σας ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Δημήτριος Κρεμαστινός): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Χαρίτση.