---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 730 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Οι καλύτερες υπηρεσίες στις γειτονιές, στους μικρούς δήμους και στις τοπικές αγορές δεν γεννιούνται σε γραφεία∙ γεννιούνται εκεί όπου χτυπά η καθημερινότητα: στο ΚΑΠΗ, στο Κέντρο Υγείας, στην πλατεία, στο σχολείο, στο ΚΕΠ, στα μικρά καταστήματα. Το «κλειδί» δεν είναι μια καλή ιδέα, αλλά η ικανότητα να μεταφράζουμε τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων σε λειτουργικές, προσβάσιμες και βιώσιμες υπηρεσίες. Αυτό απαιτεί μεθοδολογία, συμμετοχή, δεδομένα, πειραματισμό και συνεχή βελτίωση.

Ο οδηγός που ακολουθεί είναι ένα πλήρες, πρακτικό πλαίσιο — από την αποτύπωση αναγκών έως την πιλοτική εφαρμογή και τη βιωσιμότητα— για Δήμους, ΚοινΣΕπ, τοπικά δίκτυα, ΜΚΟ, συλλόγους και ομάδες πολιτών. Με σαφή βήματα, εργαλεία και κριτήρια επιτυχίας, σας βοηθά να σχεδιάσετε υπηρεσίες που δεν «φαίνονται καλές στο χαρτί», αλλά δουλεύουν στην πράξη και μεγιστοποιούν τον κοινωνικό αντίκτυπο.

1) Κατανόηση Πλαισίου & Στόχευση

• Ορισμός προβλήματος: Ποιο ακριβώς «πονάει»; Πρόσβαση σε υγεία; Μεταφορές; Φροντίδα ηλικιωμένων; Ψηφιακός αναλφαβητισμός; Ανεργία νέων;
• Χαρτογράφηση οικοσυστήματος: Δήμος, ΚοινΣΕπ, σχολεία, σύλλογοι, επιχειρήσεις, ενορίες, ΚΔΑΠ, δομές υγείας, εθελοντικές ομάδες.
• Κριτήρια στόχευσης: επείγον/μέγεθος ανάγκης, ευαλωτότητα, εφικτότητα, δυνατότητα συνεργασιών, δυνατότητα γρήγορης πιλοτικής δράσης.

2) Συλλογή Δεδομένων (ποσοτικών & ποιοτικών)

• Ποσοτικά: στοιχεία Δήμου/ΕΛΣΤΑΤ, σχολικές εγγραφές, ανεργία, εισοδήματα, δημοτολόγιο, ροές μετακίνησης, χρήση υπηρεσιών.
• Ποιοτικά: ημι-δομημένες συνεντεύξεις, ομάδες εστίασης (focus groups), σκιώδης παρατήρηση (shadowing) σε σημεία εξυπηρέτησης, ημερολόγια χρήστη.
• Δίκαιη εκπροσώπηση: φύλο, ηλικία, ΑμεΑ, μετανάστες, απομακρυσμένοι οικισμοί.

3) Τμηματοποίηση & Προσωποποιημένη Κατανόηση (Personas)

• Δημιουργήστε 4–6 Personas (π.χ. «Μαρία, 74, χαμηλή κινητικότητα», «Πάνος, 17, μαθητής ΕΠΑΛ», «Ελένη, 42, εργαζόμενη μητέρα», «Κώστας, 33, άνεργος»).
• Για κάθε persona: στόχοι, εμπόδια, κανάλια πρόσβασης, ψηφιακές δεξιότητες, ωράρια-ρουτίνα.

4) Χαρτογράφηση Διαδρομής Χρήστη (Journey Map)

• Βήματα από την ενημέρωση → αίτηση → εξυπηρέτηση → παρακολούθηση.
• Καταγράψτε «στιγμές αλήθειας» (π.χ. τηλεφωνικό ραντεβού, μετακίνηση, αναμονή) και σημεία τριβής (γραφειοκρατία, έγγραφα, ώρες λειτουργίας).

5) Συν-Σχεδιασμός (Co-Design) με πολίτες & φορείς

• Ανοικτά εργαστήρια συν-δημιουργίας: ιδέες, προτεραιοποίηση, σχεδιασμός υπηρεσίας με σκίτσα/κανβά.
• Γρήγορα mock-ups: έντυπα, SMS/Whatsapp flows, mini-ιστοσελίδα, ροές ραντεβού.
• Αποφάσεις με κριτήρια (αντίκτυπος, κόστος, υλοποιησιμότητα σε 90 ημέρες).

6) Service Blueprint (τι συμβαίνει μπροστά & πίσω από τη σκηνή)

• Frontstage (τι βλέπει ο πολίτης): κανάλια, σημεία εξυπηρέτησης, ωράρια, UX εντύπων/ιστοσελίδας.
• Backstage (εσωτερικές ροές): ρόλοι, συνεργασίες, αποθήκες/στόκ, IT, GDPR, λογιστήριο, αναφορές.
• Υποστηρικτικές διεργασίες: προμήθειες, εκπαίδευση προσωπικού, SLA χρόνων απόκρισης.

7) Σχεδιασμός Ελάχιστου Λειτουργικού Προϊόντος (MVP)

• Ξεκινήστε μικρά (π.χ. 2 ώρες/εβδομάδα «κινητή εξυπηρέτηση» σε δύο χωριά).
• Μετρήστε λίγα, σωστά KPIs: πόσοι/ες ενημερώθηκαν, πόσοι/ες εξυπηρετήθηκαν, χρόνος αναμονής, ικανοποίηση.
• Κύκλοι βελτίωσης ανά 2–4 εβδομάδες.

8) Προσβασιμότητα & Ισότητα

• WCAG βασικές αρχές για ψηφιακά υλικά.
• Φιλικότητα σε ΑμεΑ, χαμηλή όραση/ακοή, χαμηλές ψηφιακές δεξιότητες.
• Εναλλακτικά κανάλια: τηλέφωνο, φυσικά ραντεβού, «κοντινό σημείο» (π.χ. ΚΕΠ, σχολείο).

9) Οικονομικό Μοντέλο & Βιωσιμότητα

• Κόστη: ανθρώπινο δυναμικό, μεταφορές, χώροι, εξοπλισμός, υλικά, IT, επικοινωνία.
• Έσοδα/χρηματοδότηση: συνδρομές, δημοτικές προγραμματικές, επιχορηγήσεις/ΕΣΠΑ, χορηγίες, μικροπληρωμές (pay-what-you-can), επιχειρησιακές συμπράξεις.
• Ανθεκτικότητα: εναλλακτικά σενάρια ζήτησης, αποθέματα, διαφοροποίηση εσόδων.

10) Νομική Συμμόρφωση & Διακυβέρνηση

• GDPR, ασφάλεια δεδομένων, όροι χρήσης, συγκαταθέσεις.
• Συμβάσεις/προγραμματικές, ασφάλιση ευθύνης, πολιτικές προστασίας.
• Διαφάνεια: πίνακας ρόλων, πρακτικά, δημοσιοποίηση δεικτών, συμμετοχικός έλεγχος.

11) Μετρήσεις Αποτελέσματος & Κοινωνικού Αντικτύπου

• Λογικό Μοντέλο / Theory of Change: εισροές → δραστηριότητες → εκροές → αποτελέσματα → αντίκτυπος.
• KPIs: προσβασιμότητα, ικανοποίηση, μείωση χρόνου, βελτίωση ποιότητας ζωής, SROI όπου εφικτό.
• Feedback Loops: μικρές έρευνες 1’ μετά την εξυπηρέτηση, κουτί προτάσεων, ανοιχτές συναντήσεις ανά τρίμηνο.

12) Κλιμάκωση & Μακροχρόνια Φροντίδα

• Επέκταση ωραρίων/γεωγραφίας αν τα δεδομένα το δικαιολογούν.
• Εκπαίδευση τοπικών «πρεσβευτών»/εθελοντών.
• Τεκμηρίωση (SOPs) για αναπαραγωγή σε άλλους οικισμούς/δήμους.

Μικρό Παράδειγμα (ρεαλιστικό σενάριο)

Ανάγκη: Μοναχικοί ηλικιωμένοι σε απομακρυσμένους οικισμούς δυσκολεύονται να κλείσουν ιατρικά ραντεβού και να μετακινηθούν.
Λύση: «Κινητή Διευκόλυνση Υγείας» 1 ημέρα/εβδομάδα με:

• τηλέφωνο 2 ώρες/ημέρα,
• βοήθεια για ραντεβού (e-ραντεβού),
• συντονισμό μεταφοράς με εθελοντές/Δήμο,
• βασική εκπαίδευση χρήσης SMS υπενθύμισης,
• συνεργασία με Κέντρο Υγείας/φαρμακείο.
  KPIs 3 μηνών: 120 ραντεβού, 85% μείωση χαμένων ραντεβού, 90% ικανοποίηση, τεκμηρίωση κόστους/ραντεβού και plan για 2 επιπλέον χωριά.

Γρήγορος Οδικός Χάρτης 90 Ημερών

Ημ. 1–15: δεδομένα + συνεντεύξεις + personas + journey map
Ημ. 16–30: εργαστήρια συν-σχεδιασμού + επιλογή MVP + service blueprint
Ημ. 31–60: πιλοτική λειτουργία + εβδομαδιαία βελτίωση
Ημ. 61–90: αξιολόγηση αντικτύπου + σχέδιο βιωσιμότητας + κλιμάκωση

Μίνι Εργαλειοθήκη

• Συμμετοχή: focus groups, citizens’ jury, κουτί ιδεών, ανοικτές «ώρες γραφείου».
• Σχεδίαση: Canva/Miro για ροές, πρότυπα εντύπων απλουστευμένα, οδηγός plain language.
• Λειτουργία: SOPs μίας σελίδας/διαδικασία, checklists, SLA απαντήσεων (π.χ. 48 ώρες).
• Μέτρηση: σύντομη φόρμα ικανοποίησης (NPS/CSAT), dashboard με 5 KPIs.

Checklist Πριν το Λανσάρισμα

1. Ορίστηκε σαφές πρόβλημα & ομάδες-στόχου;
2. Συλλέξαμε ποσοτικά/ποιοτικά δεδομένα από όλο το φάσμα χρηστών;
3. Υπάρχει Journey Map & Service Blueprint;
4. Έχουμε MVP με μικρό ρίσκο και μετρήσιμα KPIs;
5. Είναι διασφαλισμένη η προσβασιμότητα (ΑμεΑ, offline κανάλια);
6. Υπάρχει νομική/ασφαλιστική/ GDPR πρόβλεψη;
7. Οικονομικό πλάνο 6–12 μηνών και σενάρια;
8. Ρόλοι-ευθύνες, εκπαίδευση ομάδας, SOPs;
9. Μηχανισμός ανατροφοδότησης & βελτίωσης;
10. Σχέδιο κλιμάκωσης αν πετύχει ο πιλότος;

Η υπηρεσία ως «ζωντανό σύστημα»

Ο σχεδιασμός υπηρεσιών με βάση τις ανάγκες της κοινότητας δεν είναι έργο μίας φοράς. Είναι ένας κύκλος εμπιστοσύνης: ακούμε – συν-δημιουργούμε – δοκιμάζουμε – μετράμε – βελτιώνουμε – επαναλαμβάνουμε. Όταν οι πολίτες βλέπουν ότι οι προτάσεις τους γίνονται πράξη, επιστρέφουν με περισσότερη συμμετοχή. Όταν οι δομές συνεργάζονται με διαφάνεια, προκύπτει ανθεκτικότητα. Και όταν οι υπηρεσίες τεκμηριώνουν καθαρά τον κοινωνικό τους αντίκτυπο, εξασφαλίζουν πόρους και διάρκεια.

Ξεκινήστε από μικρές, απτές κινήσεις που λύουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα σήμερα. Με σωστή μεθοδολογία, μετρήσεις και φροντίδα, αυτές οι μικρές λύσεις γίνονται σταθερές υποδομές ποιότητας ζωής—η πιο ουσιαστική επένδυση που μπορεί να κάνει μια τοπική κοινωνία για το παρόν και το μέλλον της.

Η Κοινωνική Οικονομία στην Πράξη