Αν υπάρχει μία αντιπρόταση για τον επαναπροσδιορισμό των εργασιακών μας σχέσεων και την ανάκτηση της χαμένης εμπιστοσύνης με την κοινότητα, αυτή σίγουρα έρχεται από το χώρο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.  Προτείνοντας ένα εναλλακτικό σύστημα συνεργασίας σε όλα τα πεδία της κοινωνικής και οικονομικής ζωής ενός τόπου, το κοινωνικό επιχειρείν εμφανίζεται ως ίσως η μοναδική ευκαιρία μιας συστημικής προσέγγισης στην αλλαγή προηγούμενων δυσλειτουργικών καθεστώτων.

Η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα στοχεύει στην οργάνωση της εργασίας με τρόπο που αυτή να είναι ανταποδοτική προς τον πολίτη, ταυτόχρονα προσφέροντάς του μεγαλύτερη αυτονομία στις κινήσεις.  Την ίδια στιγμή, γεφυρώνει τα κενά ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, διευκολύνει και ενθαρρύνει τη συνεργασία, την παραγωγή και τη δημιουργία, λαμβάνοντας υπόψη τον άνθρωπο και τις ανάγκες του μέσα σε ένα οργανωμένο, συμμετοχικό πλαίσιο προσανατολισμένο στην αειφόρο ανάπτυξη.

Είναι οι Έλληνες εξοικειωμένοι με την ιδέα του κοινωνικού επιχειρείν;  Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και η καταβαράθρωση των εργασιακών σχέσεων επηρέασαν σοβαρά την ικανότητα των πολιτών να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο.  Η κακοποίηση της επιχειρηματικότητας στο σύνολό της – ως δημιουργικής διαδικασίας που μπορεί να εμπλέξει περισσότερους πολίτες σε εποικοδομητικές ενέργειες παράλληλα ενισχύοντας την οικονομική βιωσιμότητα – άφησε πίσω της μόνο καχυποψία και φόβο για αυτόβουλες δράσεις.  Η λέξη “επιχειρηματικότητα” έχει δαιμονοποιηθεί, ενώ οι νέοι άνθρωποι στρέφονται όλο και περισσότερο στα σταθερά οικονομικά περιβάλλοντα του εξωτερικού προκειμένου να κυνηγήσουν τα όνειρά τους.

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα, ωστόσο, παρουσιάζει ένα πλεονέκτημα ως προς το παραπάνω πρόβλημα: θέτοντας όλες τις σωστές ερωτήσεις σχετικά με τη σχέση κράτους-κοινότητας, καταφέρνει  να συμφιλιώσει την κοινωνία με την οικονομία και να ενώσει όλους τους πυλώνες αυτής σε ένα ενιαίο, αναπτυξιακό πλάνο.  Στηρίζοντας καλές πρακτικές, η κοινωνική επιχειρηματικότητα στήνει ανθρωποδίκτυα με ισχυρό συνεκτικό ιστό και διάθεση για συλλογική δουλειά.  Πρόκειται για μια bottom-up προσέγγιση που επιτρέπει στις ομάδες να λειτουργήσουν αλληλοσυμπληρωματικά.

Η κουλτούρα στην εργασία βέβαια, χτίζεται με το χρόνο και με την συνεχή προβολή παραδειγμάτων επιτυχημένων επιχειρήσεων.  Χρειάζεται να μπει πολύ νερό στο αυλάκι προκειμένου οι Έλληνες να μπορέσουν να αισθανθούν ελεύθεροι να ξεκινήσουν από την αρχή.  Το αίσθημα ελευθερίας και αυτοπροσδιορισμού είναι απαραίτητες προυποθέσεις για να μπορέσει κανείς να ονειρευτεί και να δοκιμάσει να ανα-παράξει έναν καλύτερο κόσμο για αυτόν και τους γύρω του.

Αυτό όμως είναι και το στοίχημα: η ανίχνευση των αναγκών των τοπικών κοινοτήτων και οι στοχευμένες προσπάθειες αντιμετώπισής τους, η ύπαρξη και η λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων ως φορέων στήριξης και θετικής αλλαγής, είναι ίσως ο τελευταίος φάρος ελπίδας και προοπτικής πάνω στα οποία μπορεί να βασιστεί η χώρα μας.