---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 730 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Το 2025 σηματοδοτεί μια ιστορική καμπή για την Ευρωπαϊκή Ένωση: η κοινωνική οικονομία μετακινείται από τα περιθώρια των πολιτικών αποφάσεων στο επίκεντρο της στρατηγικής ανάπτυξης. Μετά από δεκαετίες θεωρητικών προσεγγίσεων, πειραματικών προγραμμάτων και τοπικών πρωτοβουλιών, η Ευρώπη πλέον αναγνωρίζει ότι η κοινωνική οικονομία αποτελεί όχι απλώς «τρίτο τομέα», αλλά θεμέλιο για τη βιώσιμη ευημερία, τη δημοκρατική συμμετοχή και την πράσινη – ψηφιακή μετάβαση.

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία (2021-2027), οι κυβερνήσεις καλούνται να δημιουργήσουν θεσμικές, χρηματοδοτικές και κανονιστικές συνθήκες που θα επιτρέψουν την πλήρη ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων, των συνεταιρισμών, των ΚοινΣΕπ, των ιδρυμάτων και όλων των οργανώσεων που επανεπενδύουν τα κέρδη τους στην κοινωνία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί πλέον ότι χωρίς κοινωνική οικονομία, δεν μπορεί να υπάρξει ούτε πράσινη ανάπτυξη, ούτε κοινωνική συνοχή. Το 2025, λοιπόν, δεν είναι μια ακόμη χρονιά παρακολούθησης προγραμμάτων — είναι η αφετηρία της μετάβασης σε μια νέα οικονομική φιλοσοφία: όπου το κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος προηγούνται του χρηματοοικονομικού κέρδους.

Οι Ευρωπαίοι στηρίζουν την Κοινωνική Οικονομία: Ένα ισχυρό μήνυμα για το μέλλον της Ευρώπης

Η Κοινωνική Οικονομία φαίνεται πως έχει κατακτήσει την εμπιστοσύνη και την καρδιά των Ευρωπαίων πολιτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ειδικού ευρωβαρόμετρου, η πλειοψηφία των πολιτών ζητά περισσότερη και πιο ουσιαστική στήριξη προς τις οργανώσεις και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα.

Συγκεκριμένα, το 88% των ερωτηθέντων θεωρεί απαραίτητη τη στήριξη των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας, ενώ το 86% υπογραμμίζει τη σημασία της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού γύρω από τον ρόλο και τα οφέλη της. Το ίδιο ποσοστό (86%) θεωρεί κρίσιμη τη βοήθεια για τη δημιουργία νέων κοινωνικών επιχειρήσεων, ενώ το 80% ζητά άμεση δημόσια χρηματοδοτική ενίσχυση.

Τα δεδομένα αποκαλύπτουν επίσης ότι τρεις στους τέσσερις Ευρωπαίους (75%) αναγνωρίζουν τη σημαντική συμβολή της κοινωνικής οικονομίας στην ευημερία και τη συνοχή της κοινωνίας. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι το 93% των πολιτών πιστεύει πως όλες οι επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από τον τομέα τους, οφείλουν να λειτουργούν με τις αξίες της κοινωνικής οικονομίας — δηλαδή με κοινωνικό και περιβαλλοντικό προσανατολισμό, ανακατανομή των κερδών και δημοκρατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Η συμμετοχή των πολιτών στον τομέα είναι επίσης αξιοσημείωτη: ένας στους δύο Ευρωπαίους έχει συμμετάσχει με κάποιον τρόπο στην κοινωνική οικονομία τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι εμπλοκής είναι ο εθελοντισμός (18%), οι δωρεές (18%), αλλά και η στήριξη κοινωνικών επιχειρήσεων ως πελάτες (15%). Παράλληλα, ένας στους τρεις Ευρωπαίους έχει ωφεληθεί άμεσα από δράσεις ή υπηρεσίες της κοινωνικής οικονομίας, ιδιαίτερα στους τομείς της εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης και της στέγασης.

Το μήνυμα είναι σαφές: οι Ευρωπαίοι πολίτες αναγνωρίζουν την κοινωνική οικονομία ως βασικό πυλώνα ενός δίκαιου, βιώσιμου και αλληλέγγυου μοντέλου ανάπτυξης. Ζητούν από τα κράτη και την Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερες πολιτικές στήριξης, περισσότερη προβολή και συμμετοχή, ώστε η κοινωνική οικονομία να γίνει πραγματικός μοχλός κοινωνικής αλλαγής σε ολόκληρη την Ευρώπη.

1. Ιστορικό Πλαίσιο και Θεσμική Εξέλιξη

Η πορεία της κοινωνικής οικονομίας στην Ε.Ε. ξεκινά ουσιαστικά με τη Social Business Initiative (2011), που για πρώτη φορά όρισε τις κοινωνικές επιχειρήσεις ως βασικούς φορείς κοινωνικής καινοτομίας.
Ακολούθησαν:

Αυτή η θεσμική εξέλιξη δείχνει ότι η κοινωνική οικονομία δεν είναι περιστασιακός πυλώνας πολιτικής, αλλά ένας ολοκληρωμένος μηχανισμός οικονομικής δημοκρατίας που ενσωματώνεται σταδιακά σε όλα τα προγράμματα της Ε.Ε.

2. Ο Ρόλος της Κοινωνικής Οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική

Η κοινωνική οικονομία θεωρείται πλέον βασικός μοχλός της “διπλής μετάβασης”:

• Πράσινης μετάβασης (Green Deal): υποστήριξη βιώσιμων παραγωγών, ενεργειακών κοινοτήτων, ανακύκλωσης, βιώσιμων τροφίμων.
• Ψηφιακής μετάβασης (Digital Europe): εκπαίδευση, ενσωμάτωση ψηφιακών δεξιοτήτων, δημιουργία εργαλείων για διαφανή διακυβέρνηση.

Επιπλέον, το 2025 η κοινωνική οικονομία αποκτά και γεωπολιτική διάσταση, καθώς προωθεί την ανθεκτικότητα των τοπικών κοινοτήτων, την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και την κοινωνική συνοχή σε περιόδους κρίσης.

3. Τι αλλάζει το 2025

α. Θεσμικές και Πολιτικές Εξελίξεις

• Υιοθέτηση της Σύστασης του Συμβουλίου για την Κοινωνική Οικονομία, που θα δεσμεύει τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν εθνικά πλαίσια.
• Δημιουργία Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Οικονομίας, με δείκτες απασχόλησης, κοινωνικού αντικτύπου και οικονομικής δραστηριότητας.
• Ενίσχυση της πρόσβασης σε χρηματοδοτικά εργαλεία του InvestEU και του ΕΚΤ+.

β. Οικονομικές και Επιχειρηματικές Μεταβολές

• Υποχρέωση ενσωμάτωσης κοινωνικών ρητρών στις δημόσιες συμβάσεις.
• Ενίσχυση επενδύσεων μέσω μικτών κεφαλαίων (blended finance).
• Ανάπτυξη συστημάτων κοινωνικής πιστοποίησης (Social Label).

γ. Ψηφιακή και Πράσινη Οικονομία

• Οι κοινωνικές επιχειρήσεις εντάσσονται σε νέα clusters “Green & Digital Social Hubs”.
• Δημιουργούνται νέα επαγγέλματα σε τομείς όπως ανακύκλωση, βιώσιμη ενέργεια, πράσινη γεωργία, κοινωνική φροντίδα.

4. Πίνακας SWOT για την Κοινωνική Οικονομία στην Ευρώπη (2025)

5. Η Ελλάδα και οι ΚοινΣΕπ στη Νέα Ευρωπαϊκή Πραγματικότητα

Η Ελλάδα, με τη θεσμοθέτηση του Ν. 4430/2016, ήταν από τις πρώτες χώρες που ενσωμάτωσαν το ευρωπαϊκό πνεύμα κοινωνικής οικονομίας. Ωστόσο, το 2025 καλείται να κάνει το μεγάλο βήμα: από την ίδρυση στη βιώσιμη λειτουργία.

Προτεραιότητες για την Ελλάδα:

1. Δημιουργία περιφερειακών οικοσυστημάτων ΚΑΛΟ – κόμβοι συνεργασίας ΚοινΣΕπ, δήμων και κοινωνικών φορέων.
2. Ενίσχυση χρηματοδοτικών εργαλείων – ταμεία εγγυοδοσίας, μικροπιστώσεις, φορολογικά κίνητρα.
3. Σύνδεση με τοπική αυτοδιοίκηση – δημόσιες συμβάσεις με κοινωνικό πρόσημο.
4. Εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών – επαγγελματική διοίκηση κοινωνικών επιχειρήσεων.
5. Εξωστρέφεια και συμμετοχή στα ευρωπαϊκά δίκτυα – Social Economy Europe, ENSIE, CIRIEC.

6. Πίνακας Χρονολογικής Εξέλιξης 2011–2025

7. Παραδείγματα Ευρωπαϊκής Πρακτικής

• Ισπανία: Δημιουργία Υπουργείου Κοινωνικής Οικονομίας το 2023.
• Γαλλία: Πιστοποίηση “Entreprise Solidaire d’Utilité Sociale”.
• Πορτογαλία: Ταμείο Κοινωνικής Καινοτομίας με επενδύσεις 150 εκ. €.
• Ιταλία: Εθνικό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Οικονομίας με 8 % του ΑΕΠ.
• Ελλάδα: Δημιουργία Επιμελητηρίου Κ.ΑΛ.Ο. Ελλάδας

8. Η Νέα Οικονομική Φιλοσοφία της Ευρώπης

Η Ευρώπη του 2025 οικοδομεί ένα νέο μοντέλο:

• Οικονομία των Αξιών, όπου το κοινωνικό κεφάλαιο μετρά όσο και το οικονομικό.
• Ανοιχτή Διακυβέρνηση, με συμμετοχή των πολιτών στις αποφάσεις.
• Τοπική Ανθεκτικότητα, μέσω ενδυνάμωσης των κοινοτήτων.
• Συνεργατική Καινοτομία, όπου η γνώση διαμοιράζεται και δεν ιδιοποιείται.

Η κοινωνική οικονομία δεν είναι «εναλλακτική» επιλογή, αλλά το νέο κανονικό (the new normal) για μια βιώσιμη και δημοκρατική Ευρώπη.

Το 2025 δίνει στην κοινωνική οικονομία έναν ρόλο που δεν είναι πλέον μόνο συμπληρωματικός ή «εναλλακτικός», αλλά στρατηγικός για την ευρωπαϊκή πορεία. Η κοινωνική οικονομία δεν είναι απλώς ένας τομέας επιχειρηματικότητας με κοινωνική ευαισθησία, αλλά αποτελεί δομικό στοιχείο της ευρωπαϊκής πολιτικής για ένα πιο ανθεκτικό, δίκαιο και βιώσιμο μέλλον.

Οι αλλαγές που συντελούνται — θεσμικά, κανονιστικά, χρηματοδοτικά — μετατοπίζουν το μοντέλο: από την αναγνώριση προς την ενεργό ενσωμάτωση, από την πρόθεση προς την υλοποίηση, από τη μικρού μεγέθους δράση προς την κλιμακούμενη πραγματική μεταστροφή. Για κάθε κοινωνική επιχείρηση, για κάθε ΚοινΣΕπ, για κάθε φορέα της κοινωνικής οικονομίας, ανοίγει ένας δρόμος: να συμμετάσχει ενεργά σε αυτή την ευρωπαϊκή αλλαγή, να αναπτύξει δράσεις που δεν περιορίζονται στο τοπικό, αλλά διασυνδέονται με το ευρωπαϊκό οικοσύστημα, να συμβάλει στη μετάβαση προς μια οικονομία όπου το κοινωνικό — ανθρώπινο και περιβαλλοντικό — κέρδος δεν είναι περιθωριακό αλλά κεντρικό.

Η επιτυχία δεν θα μετρηθεί μόνο με αριθμούς: με τις θέσεις εργασίας ή τα κεφάλαια, αλλά με το πόσο οι οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας θα γίνουν βαθιά ριζωμένες στις τοπικές κοινωνίες, πόσο θα συμβάλουν στην αύξηση της κοινωνικής συνοχής, στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ενίσχυση της δημοκρατίας. Το 2025 είναι το έτος όπου η κοινωνική οικονομία καλείται να αποδείξει ότι δεν είναι απλώς ιδέα, αλλά ισχυρός μοχλός αλλαγής — και για την Ευρώπη, και για κάθε χώρα-μέλος της.

Η πρόκληση είναι μεγάλη, αλλά και η ευκαιρία εξίσου: να οικοδομήσουμε μαζί μια κοινωνία στην οποία η επιχειρηματικότητα υπηρετεί το κοινό καλό, όπου η οικονομία ευθυγραμμίζεται με τις αξίες του ανθρώπου και της φύσης, και όπου η κοινωνική οικονομία παίζει τον ρόλο που της αξίζει στον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής.

Η Κοινωνική Οικονομία στην Πράξη