Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012
Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 730 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ
Ο καταστατικός σκοπός μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚοινΣΕπ) δεν είναι μια απλή νομική φράση ή μια τυπική παράγραφος σε ένα ιδρυτικό έγγραφο. Είναι ο πυρήνας της ύπαρξής της, η φωνή που περιγράφει το γιατί δημιουργήθηκε, ποιον σκοπεύει να ωφελήσει και πώς θα συμβάλει στο κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό οικοσύστημα γύρω της.
Η σωστή διατύπωση των καταστατικών σκοπών δεν είναι μόνο νομική υποχρέωση· είναι πράξη ταυτότητας και προσανατολισμού. Είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζεται η λειτουργία, η χρηματοδότηση, οι συνεργασίες και η δημόσια εικόνα της ΚοινΣΕπ. Από τη σαφήνεια και τη δύναμη αυτών των σκοπών εξαρτάται αν η επιχείρηση θα μπορέσει να πείσει το κοινό, τους φορείς στήριξης, τους επενδυτές, αλλά και τα ίδια τα μέλη της για το νόημα και την αναγκαιότητα της ύπαρξής της.
Κάθε κοινωνική επιχείρηση οφείλει, λοιπόν, να αντιμετωπίζει το καταστατικό της ως έναν ζωντανό οδηγό στρατηγικής, όχι ως απλή υποχρέωση γραφείου. Το όραμα, η κοινωνική αποστολή, οι αξίες και οι επιδιώξεις της πρέπει να αποτυπώνονται με τρόπο που να εμπνέει, να δεσμεύει και να κατευθύνει όλες τις επόμενες αποφάσεις της.
1. Τι σημαίνει «καταστατικός σκοπός» στην ΚοινΣΕπ
Ο καταστατικός σκοπός είναι η δημόσια δήλωση προθέσεων της ΚοινΣΕπ. Είναι το άρθρο που ορίζει τον λόγο ύπαρξης του φορέα, το κοινωνικό ή συλλογικό όφελος που επιδιώκει, τις δραστηριότητες που θα υλοποιήσει και τις αξίες που τον διέπουν.
Σύμφωνα με τον Ν.4430/2016, κάθε ΚοινΣΕπ οφείλει να περιγράφει με σαφήνεια το κοινωνικό αντικείμενό της, δηλαδή τις δράσεις που παράγουν κοινωνικό αντίκτυπο, και να προσδιορίζει τον τομέα δραστηριότητας (π.χ. πολιτισμός, περιβάλλον, κοινωνική φροντίδα, ένταξη ευάλωτων ομάδων, τοπική ανάπτυξη κ.ά.).
Η διατύπωση των σκοπών πρέπει να είναι ξεκάθαρη, μετρήσιμη και προσανατολισμένη στο κοινωνικό αποτέλεσμα, ώστε να επιτρέπει στην ΚοινΣΕπ να αποδεικνύει έμπρακτα την κοινωνική της αποστολή και να εξασφαλίζει επιλεξιμότητα σε προγράμματα χρηματοδότησης.
2. Από το όραμα στο καταστατικό: Πώς διαμορφώνεται σωστά ο σκοπός
Η διαδικασία δεν ξεκινά από τη νομική διατύπωση, αλλά από τη συλλογική κατανόηση του “γιατί”. Τα μέλη πρέπει πρώτα να συζητήσουν ποιο κοινωνικό πρόβλημα επιθυμούν να λύσουν και ποια είναι η προστιθέμενη αξία που θα φέρει η ΚοινΣΕπ στην τοπική κοινωνία.
Αφού οριστεί το όραμα, η διατύπωση του σκοπού πρέπει να ακολουθεί μια λογική ιεραρχία:
- Όραμα – Ποια κοινωνία ονειρεύεται να συμβάλει να δημιουργηθεί.
- Αποστολή – Πώς σκοπεύει να το πετύχει, μέσα από ποιες πράξεις και τομείς.
- Στόχοι – Τι συγκεκριμένα θέλει να επιτύχει σε μικρότερο ορίζοντα χρόνου.
- Δραστηριότητες – Ποιες είναι οι πρακτικές ενέργειες που θα φέρουν το αποτέλεσμα.
Ένα καλά δομημένο καταστατικό δεν περιορίζει τη δράση της επιχείρησης, αλλά της δίνει ευελιξία και θεσμική προστασία ώστε να εξελιχθεί στο μέλλον. Γι’ αυτό, οι σκοποί πρέπει να είναι αρκετά ευρείς ώστε να επιτρέπουν ανάπτυξη, αλλά και αρκετά συγκεκριμένοι ώστε να αποδεικνύουν τη σοβαρότητα και τη στόχευση του φορέα.
Γ. Παραδείγματα Ορθής Διατύπωσης Καταστατικών Σκοπών ανά Θεματική Κατηγορία
1. Πολιτισμός & Δημιουργικές Τέχνες
«Η ΚοινΣΕπ έχει ως σκοπό την ανάπτυξη, προώθηση και ανάδειξη της πολιτιστικής και λαογραφικής κληρονομιάς, μέσω διοργάνωσης εκθέσεων, φεστιβάλ, εργαστηρίων και δράσεων πολιτιστικής εκπαίδευσης, με στόχο τη διατήρηση της τοπικής ταυτότητας και την κοινωνική ένταξη ευάλωτων ομάδων μέσω της τέχνης.»
Σχόλιο:
Η διατύπωση αυτή ενώνει το πολιτιστικό αντικείμενο με τον κοινωνικό στόχο – δεν περιορίζεται στη δημιουργία εκδηλώσεων, αλλά αποδεικνύει το κοινωνικό όφελος που παράγεται.
2. Περιβάλλον & Βιώσιμη Ανάπτυξη
«Η ΚοινΣΕπ δραστηριοποιείται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω δράσεων ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, οικοτουρισμού και αξιοποίησης φυσικών πόρων με σεβασμό στην τοπική οικολογία.»
Σχόλιο:
Η διατύπωση συνδέει την οικολογική δράση με εκπαιδευτικές και παραγωγικές πτυχές, δείχνοντας ολοκληρωμένη στρατηγική.
3. Κοινωνική Φροντίδα & Ευάλωτες Ομάδες
«Η ΚοινΣΕπ επιδιώκει τη βελτίωση της ποιότητας ζωής ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρίες και ευπαθών κοινωνικών ομάδων, μέσω υπηρεσιών ημερήσιας φροντίδας, συμβουλευτικής υποστήριξης, κατ’ οίκον βοήθειας και δημιουργικής απασχόλησης, προωθώντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή και την αξιοπρέπεια.»
Σχόλιο:
Σαφές κοινωνικό αντικείμενο, με αναφορά σε ωφελούμενους, υπηρεσίες και κοινωνική αξία.
4. Αγροτική Παραγωγή & Τοπική Οικονομία
«Η ΚοινΣΕπ αποσκοπεί στην προώθηση της τοπικής παραγωγής, της αγροδιατροφικής αλυσίδας και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην ύπαιθρο, μέσω συλλογικής καλλιέργειας, μεταποίησης και διάθεσης τοπικών προϊόντων, με σεβασμό στο περιβάλλον και ενίσχυση της τοπικής απασχόλησης.»
Σχόλιο:
Η διατύπωση δείχνει ότι δεν αφορά απλή εμπορική δραστηριότητα, αλλά συνδυάζει παραγωγή, συνεργασία και τοπική ανάπτυξη.
5. Εκπαίδευση & Ψηφιακές Δεξιότητες
«Η ΚοινΣΕπ έχει σκοπό την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης μέσα από προγράμματα ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, εκπαιδευτικά σεμινάρια, συμβουλευτική επαγγελματικού προσανατολισμού και ενδυνάμωση ανέργων και νέων με έμφαση στην κοινωνική καινοτομία.»
Σχόλιο:
Η εκπαίδευση συνδέεται με κοινωνική ένταξη και καινοτομία — όχι απλώς με επιμόρφωση.
6. Υγεία, Άθληση & Ευεξία
«Η ΚοινΣΕπ προωθεί την υγεία, τη σωματική δραστηριότητα και την ψυχική ευεξία μέσω προγραμμάτων γυμναστικής, φυσικοθεραπείας, εργοθεραπείας και ολιστικής φροντίδας, με στόχο την πρόληψη ασθενειών της καθιστικής ζωής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.»
Σχόλιο:
Περιλαμβάνει δράσεις πρόληψης και κοινωνικό αντίκτυπο, δείχνοντας δημόσιο όφελος.
7. Τουρισμός & Τοπική Πολιτιστική Ταυτότητα
«Η ΚοινΣΕπ συμβάλλει στην ανάπτυξη του βιώσιμου και κοινωνικά υπεύθυνου τουρισμού μέσω δράσεων προβολής τοπικών προϊόντων, δημιουργίας θεματικών διαδρομών, φιλοξενίας επισκεπτών και συμμετοχής σε πολιτιστικά και γαστρονομικά δρώμενα που προωθούν την ταυτότητα του τόπου.»
Σχόλιο:
Συνδυάζει τουρισμό, βιωσιμότητα και πολιτισμό – στοιχεία που προσελκύουν και χρηματοδοτήσεις ΕΣΠΑ.
8. Κοινωνική Καινοτομία & Τεχνολογία
«Η ΚοινΣΕπ αναπτύσσει καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις και ψηφιακές πλατφόρμες που προάγουν τη διαφάνεια, τη συνεργατικότητα και την κοινωνική συμμετοχή, ενισχύοντας την πρόσβαση πολιτών και φορέων σε πληροφορίες και υπηρεσίες δημόσιου ενδιαφέροντος.»
Σχόλιο:
Η σύγχρονη Κοινωνική Οικονομία χρειάζεται να ενσωματώνει τεχνολογία και καινοτομία, πάντα όμως με κοινωνικό προσανατολισμό.
Πίνακας-Οδηγός: Λέξεις-Κλειδιά & Φράσεις για Εμπνευσμένη Διατύπωση Καταστατικού
| Τομέας Δράσης | Λέξεις-Κλειδιά | Ενδεικτικές Φράσεις για χρήση στο Καταστατικό |
|---|---|---|
| Πολιτισμός | πολιτιστική κληρονομιά, δημιουργικότητα, συμμετοχή, εκπαίδευση μέσω τέχνης, κοινότητα | «Αναδεικνύει και διασώζει την τοπική πολιτιστική κληρονομιά μέσω δημιουργικών δράσεων και συλλογικών εκδηλώσεων.» |
| Περιβάλλον | ανακύκλωση, βιωσιμότητα, φυσικοί πόροι, περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, πράσινη ανάπτυξη | «Ενισχύει τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσα από δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ανακύκλωσης.» |
| Κοινωνική Φροντίδα | φροντίδα, υποστήριξη, ένταξη, ισότητα, αξιοπρέπεια, κοινωνική συνοχή | «Προσφέρει υπηρεσίες φροντίδας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες, προάγοντας την κοινωνική ένταξη και ισότητα.» |
| Αγροτική Παραγωγή | τοπικά προϊόντα, βιωσιμότητα, απασχόληση, μεταποίηση, αγροτική κληρονομιά | «Αναπτύσσει συλλογικές πρωτοβουλίες αγροτικής παραγωγής και μεταποίησης τοπικών προϊόντων, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.» |
| Εκπαίδευση | κατάρτιση, δεξιότητες, ενδυνάμωση, νέοι, απασχόληση, ισότητα ευκαιριών | «Υλοποιεί προγράμματα κατάρτισης και εκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την κοινωνική ανέλιξη.» |
| Υγεία – Ευεξία | πρόληψη, σωματική άσκηση, ψυχική υγεία, υποστήριξη, ποιότητα ζωής | «Αναπτύσσει δράσεις προαγωγής της υγείας και ευεξίας για την πρόληψη ασθενειών και την ενδυνάμωση των πολιτών.» |
| Τουρισμός | τοπική ανάπτυξη, φιλοξενία, βιωσιμότητα, πολιτισμός, εμπειρία, ταυτότητα | «Δημιουργεί βιώσιμα τουριστικά προϊόντα που αναδεικνύουν τον πολιτισμό και τη φυσική ομορφιά του τόπου.» |
| Καινοτομία & Τεχνολογία | διαφάνεια, συμμετοχή, κοινωνική καινοτομία, ψηφιακά εργαλεία | «Αναπτύσσει κοινωνικά καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές που ενισχύουν τη συμμετοχή και τη συνεργασία των πολιτών.» |
Χρήσιμες Συμβουλές για Τελική Διαμόρφωση
- Χρησιμοποιήστε ενεργητικά ρήματα: “Αναπτύσσει”, “Υλοποιεί”, “Συμβάλλει”, “Προάγει”.
- Προσδιορίστε πάντα το κοινωνικό αποτέλεσμα: ποιον ωφελεί και πώς.
- Αποφύγετε υπερβολικά τεχνικούς ή ασαφείς όρους.
- Συνδέστε τον σκοπό με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) για μελλοντική επιλεξιμότητα.
- Φροντίστε να είναι επεκτάσιμος – να μην περιορίζει δραστηριότητες που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον.
4. Κριτήρια ενός επιτυχημένου καταστατικού σκοπού
Για να θεωρηθεί επιτυχημένη μια διατύπωση, πρέπει να πληροί τα εξής κριτήρια:
- Κοινωνική συνάφεια: να απαντά σε πραγματική ανάγκη ή κοινωνικό πρόβλημα.
- Μετρησιμότητα: να μπορεί να αποδειχθεί ο κοινωνικός αντίκτυπος.
- Ευελιξία: να επιτρέπει προσαρμογές και επέκταση δραστηριοτήτων.
- Νομική σαφήνεια: να είναι συμβατή με το πλαίσιο του Ν.4430/2016 και τις κατηγορίες φορέων ΚΑΛΟ.
- Εμπνευσμένος χαρακτήρας: να κινητοποιεί μέλη, συνεργάτες και πολίτες.
5. Πώς συνδέεται ο σκοπός με τη βιωσιμότητα
Ο καταστατικός σκοπός αποτελεί και βάση αξιολόγησης της βιωσιμότητας της ΚοινΣΕπ.
Είναι το πρώτο σημείο που εξετάζουν οι αξιολογητές σε προγράμματα χρηματοδότησης, οι δημόσιοι φορείς και οι επενδυτές κοινωνικού κεφαλαίου.
Μια σωστά διατυπωμένη αποστολή δείχνει ότι ο φορέας έχει στρατηγική κατεύθυνση, κοινωνική υπευθυνότητα και ρεαλιστική προσέγγιση στην υλοποίηση των δράσεών του.
6. Συχνά λάθη στη διατύπωση
- Χρήση γενικών και αόριστων όρων χωρίς κοινωνική εστίαση.
- Αναφορά σε δραστηριότητες χωρίς κοινωνικό αντίκτυπο (π.χ. καθαρά εμπορικές).
- Έλλειψη δομής και ιεράρχησης στόχων.
- Αντιγραφή άλλων καταστατικών χωρίς προσαρμογή στην τοπική πραγματικότητα.
- Παράλειψη της αναφοράς στις ευάλωτες ομάδες ή στο συλλογικό όφελος.
7. Ο ρόλος της καθοδήγησης και της συμβουλευτικής
Η διατύπωση του καταστατικού σκοπού είναι έργο που απαιτεί συνδυασμό νομικής γνώσης, κοινωνικής κατανόησης και στρατηγικής σκέψης. Γι’ αυτό, οι νέες ΚοινΣΕπ οφείλουν να ζητούν στήριξη από εξειδικευμένες δομές, όπως τα Κέντρα Στήριξης ΚΑΛΟ ή το Επιμελητήριο Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας Ελλάδας, ώστε να αποφύγουν λάθη που μπορεί να περιορίσουν τη δράση τους στο μέλλον.
Ο καταστατικός σκοπός είναι η πυξίδα κάθε ΚοινΣΕπ. Δεν είναι ένα τυπικό κείμενο, αλλά η έμπρακτη διατύπωση της κοινωνικής ευθύνης, του οράματος και των αξιών που κινητοποιούν τους ανθρώπους πίσω από αυτήν.
Η σωστή του διατύπωση απαιτεί ειλικρίνεια, συλλογικότητα και βαθιά γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας. Μια ΚοινΣΕπ με σαφώς ορισμένο σκοπό έχει ήδη διανύσει το μισό δρόμο προς την επιτυχία, γιατί γνωρίζει ποιον υπηρετεί, γιατί υπάρχει και πού θέλει να φτάσει.
Στον κόσμο της Κοινωνικής Οικονομίας, η ουσία δεν βρίσκεται στα νούμερα, αλλά στο νόημα και τον αντίκτυπο που αφήνει μια δράση. Και αυτό το νόημα ξεκινά πάντα από τη σωστή διατύπωση των καταστατικών σκοπών – από το ίδιο το «DNA» της κοινωνικής επιχείρησης.
Discover more from ΔΙΚΤΥΟ ΚοινΣΕπ
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
 και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση…){kind=link}