---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 730 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου «ή-ή» (κέρδος ή κοινωνία) δεν χωράει πια. Θέλουμε δουλειές και αλληλεγγύη, ανάπτυξη και περιβάλλον, βιωσιμότητα και αξιοπρέπεια. Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) είναι ο πιο πρακτικός, σύγχρονος τρόπος να το πετύχουμε. Δεν είναι απλώς ένα νομικό σχήμα: είναι μια μεθοδολογία συνεργασίας που φτιάχνει λύσεις εκεί ακριβώς όπου υπάρχουν ανάγκες — στη γειτονιά, στο χωριό, στην πόλη σου.

Αν είσαι πολίτης που θέλει δουλειά με νόημα, γονιός που ζητά καλύτερες υπηρεσίες φροντίδας, νέος που ψάχνει ευκαιρίες χωρίς να φύγει στο εξωτερικό, επαγγελματίας που θέλει να συνδέσει το επάγγελμά του με κοινωνικό σκοπό, αιρετός σε Δήμο που θέλει να πολλαπλασιάσει τον κοινωνικό αντίκτυπο με λίγους πόρους—τότε αυτό το κείμενο είναι για εσένα. Εδώ θα βρεις, χωρίς ιδεολογικές ασάφειες, τι είναι η ΚοινΣΕπ, πώς δουλεύει, πού χρησιμεύει, τι υποχρεώσεις έχει, τι παγίδες να αποφύγεις και—κυρίως—πώς αύριο το πρωί μπορείς να ξεκινήσεις.

1) Τι είναι με απλά λόγια;

ΚοινΣΕπ = επιχείρηση με δημοκρατική διοίκηση (κάθε μέλος μία ψήφος), που παράγει οικονομική αξία για κοινωνικό σκοπό. Δεν υπηρετεί μερίσματα μετόχων· υπηρετεί ανάγκες κοινότητας (φροντίδα, ένταξη, πολιτισμός, περιβάλλον, τοπική παραγωγή, ψηφιακές δεξιότητες κ.ά.).

Βασικά γνωρίσματα:

• Συνεταιριστική ιδιοκτησία: τα μέλη ανήκουν στην ΚοινΣΕπ και η ΚοινΣΕπ στα μέλη.
• Δημοκρατία στη λήψη αποφάσεων: 1 μέλος = 1 ψήφος.
• Σκοπός > Κέρδος: το οικονομικό αποτέλεσμα επιστρέφει στο σκοπό, στις θέσεις εργασίας και στην ανθεκτικότητα της επιχείρησης.
• Τοπικότητα & εγγύτητα: λύσεις «δίπλα στον άνθρωπο», όχι μακριά από αυτόν.

Στην Ελλάδα, το πλαίσιο της Κοινωνικής & Αλληλέγγυας Οικονομίας και οι ΚοινΣΕπ αναγνωρίζονται από το ισχύον νομικό καθεστώς (π.χ. Ν. 4430/2016 και επόμενα σχετικά κείμενα).

2) Τι ΔΕΝ είναι η ΚοινΣΕπ;

• Όχι «μη κερδοσκοπικό σωματείο» χωρίς οικονομική δραστηριότητα. Κόβει νόμιμα παραστατικά, τιμολογεί, προσλαμβάνει, επενδύει.
• Όχι «εταιρεία-βιτρίνα» για να παίρνει επιδοτήσεις. Οι χρηματοδοτήσεις είναι μέσο, όχι αυτοσκοπός.
• Όχι «ιδιωτικό μαγαζί» ενός ισχυρού. Η ισοτιμία και η συμμετοχή είναι κανόνας.

3) Σε ποιους τομείς δραστηριοποιείται;

Ενδεικτικά:

• Κοινωνική φροντίδα & υγεία: υποστήριξη ηλικιωμένων, ΑμεΑ, κατ’ οίκον υπηρεσίες.
• Παιδεία, πολιτισμός, αθλητισμός: μαθήματα, εργαστήρια, πολιτιστικές δράσεις, τοπικές γιορτές.
• Περιβάλλον & κυκλική οικονομία: ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, επισκευές, καθαρισμοί, αναδασώσεις.
• Αγροδιατροφή & τοπική παραγωγή: συνεταιριστικά προϊόντα, μεταποίηση, αγροτουρισμός.
• Τουρισμός εμπειρίας & προσβασιμότητας: τοπικές διαδρομές, γαστρονομία, πολιτιστικά μονοπάτια.
• Ψηφιακές υπηρεσίες & ένταξη: εκπαίδευση, υποστήριξη πολιτών στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

4) Πώς «δουλεύει» οικονομικά μια ΚοινΣΕπ;

Ροές εσόδων (παραδείγματα):

• Πώληση προϊόντων/υπηρεσιών (B2C, B2B, προς Δήμους/φορείς).
• Προγράμματα/έργα με κοινωνικό αντικείμενο.
• Συνδρομές, σεμινάρια, εισιτήρια δράσεων.
• Χορηγίες/δωρεές με διαφάνεια προς συγκεκριμένους σκοπούς.

Διάθεση αποτελεσμάτων (αρχές):

• Προτεραιότητα στη βιωσιμότητα της επιχείρησης (αποθεματικό, επανεπένδυση).
• Ενίσχυση θέσεων εργασίας και δίκαιη ανταμοιβή εργαζομένων.
• Χρηματοδότηση κοινωνικών δράσεων (μετρήσιμος αντίκτυπος).

5) Γιατί σε αφορά ως πολίτη;

• Γιατί μπορείς να συν-ιδρύσεις ή να γίνεις μέλος σε κάτι που βελτιώνει τη ζωή στη γειτονιά σου.
• Γιατί δημιουργεί δουλειές με προοπτική και πραγματική αξία.
• Γιατί όταν χρειάζεσαι φροντίδα, πολιτισμό, εκπαίδευση, περιβαλλοντικές λύσεις, η ΚοινΣΕπ είναι κοντά και υπεύθυνη.
• Γιατί κρατά τον πλούτο στον τόπο: κέρδη που μένουν και επανεπενδύονται τοπικά.

6) Γιατί αφορά τους Δήμους;

• Πολλαπλασιαστής κοινωνικής πολιτικής: οι ΚοινΣΕπ υλοποιούν δράσεις εκεί που ο Δήμος δυσκολεύεται.
• Ενεργοποίηση τοπικών οικοσυστημάτων: παραγωγοί, σχολεία, σύλλογοι, επιχειρήσεις.
• Στοχευμένες υπηρεσίες με ευελιξία, ταχύτητα, εγγύτητα.
• Μόνιμος μηχανισμός ένταξης ευάλωτων ομάδων στην εργασία και στην κοινότητα.

7) Πώς ξεκινάς: πρακτικός οδικός χάρτης 90 ημερών

Ημέρες 1–15: Από την ιδέα στην πρόταση

1. Χαρτογράφηση ανάγκης (πρόβλημα–λύση–ποιοι ωφελούνται).
2. Μικρή ομάδα 3–7 ατόμων με συμπληρωματικές δεξιότητες.
3. Σκοπός, δραστηριότητες, βασικά προϊόντα/υπηρεσίες, αρχική αγορά-στόχος.

Ημέρες 16–30: Στήσιμο λειτουργίας 4) Επιλογή επωνυμίας, καταστατικού σκοπού, έδρα.
5) Σχέδιο διοίκησης (αρμοδιότητες, διαδικασίες, 1 μέλος = 1 ψήφος).
6) Πρόχειρος προϋπολογισμός: έξοδα εκκίνησης, ταμειακές ανάγκες 6 μηνών.

Ημέρες 31–60: Βιωσιμότητα & συμμόρφωση 7) Τιμολόγηση, συμβάσεις, προμηθευτές, πολιτική ποιότητας/ασφάλειας.
8) Μάρκετινγκ: ταυτότητα, website, κοινωνικά δίκτυα, υλικά παρουσίασης.
9) Νομιμότητα/λογιστικά: βιβλία, φορολογία, προσωπικά δεδομένα (GDPR).

Ημέρες 61–90: Εκκίνηση 10) Πιλοτικές υπηρεσίες με 2–3 πρώτους πελάτες/φορείς.
11) Μετρήσεις αντίκτυπου (KPIs) από την πρώτη μέρα.
12) Επίσημη έναρξη με μικρή εκδήλωση/δημοσιότητα και «πρώτες δεσμεύσεις» δράσεων.

8) Ενδεικτικός μικρο-προϋπολογισμός εκκίνησης (προσαρμόσιμος)

• Νομικά/λογιστικά/καταχώριση: χαμηλό–μεσαίο κόστος ανά περίπτωση.
• Βασικός εξοπλισμός/αναλώσιμα: ανά κλάδο (π.χ. φροντίδα, πολιτισμός, αγροδιατροφή).
• Ψηφιακή παρουσία (domain, hosting, site): χαμηλό–μεσαίο.
• Μάρκετινγκ εκκίνησης (έντυπα, social): χαμηλό.
• Ταμειακό «μαξιλάρι» 3–6 μηνών λειτουργίας (ενοίκιο, ΔΕΚΟ, κινήσεις).

Συμβουλή: κρατήστε τα πάγια ελαστικά (shared spaces, μισθώσεις μικρής διάρκειας, υπηρεσίες on-demand).

9) Πηγές εσόδων ανά τύπο δράσης (παραδείγματα)

• Φροντίδα/εκπαίδευση: ωριαίες αμοιβές, μηνιαίες συνδρομές, προγράμματα Δήμων/φορέων.
• Πολιτισμός/τουρισμός: εισιτήρια, ξεναγήσεις, εμπειρίες πακέτων, προϊόντα.
• Κυκλική οικονομία: συμβάσεις συλλογής/επεξεργασίας, B2B υπηρεσίες, ανακυκλωμένα προϊόντα.
• Αγροδιατροφή: άμεση πώληση (D2C), καταστήματα, e-shop, συνεργασίες Horeca.
• Ψηφιακές υπηρεσίες: έργα για Δήμους/σχολεία/ΜΜΕ, εκπαιδεύσεις, συνδρομητικές λύσεις.

10) Κοινωνικός αντίκτυπος: τι μετράμε και πώς

Δείκτες (KPIs):

• ωφελούμενων, # εξυπηρετήσεων, # νέων θέσεων εργασίας (και από ευάλωτες ομάδες).
• Ώρες εκπαίδευσης/φροντίδας/συμβουλευτικής που παρασχέθηκαν.
• Τζίρος από τοπικούς πελάτες, ποσοστό επανεπένδυσης.
• Περιβαλλοντικές μετρήσεις: κιλά ανακύκλωσης, εξοικονόμηση CO₂ (όπου εφαρμόζεται).
• Βαθμολογία ικανοποίησης ωφελούμενων/πελατών (NPS/CSAT).

Κύκλος αξιολόγησης: ορίστε στόχους τριμήνου, μετρήστε, δημοσιεύστε διαφανή απολογισμό.

11) Διακυβέρνηση και ρόλοι

• Γενική Συνέλευση: ανώτατο όργανο, στρατηγικές αποφάσεις.
• Διοικούσα Επιτροπή/Διαχειριστής: καθημερινή λειτουργία, υλοποίηση σχεδίου.
• Ομάδες έργου: υπεύθυνοι για δράσεις (π.χ. φροντίδα, πολιτισμός, αγροδιατροφή, ψηφιακά).
• Εσωτερικοί κανόνες: κώδικας δεοντολογίας, διαδικασίες σύγκρουσης συμφερόντων, πολιτική εθελοντισμού, πολιτική προστασίας δεδομένων.

Χρυσός κανόνας: καθαροί ρόλοι, γραπτές διαδικασίες, διαφάνεια στα οικονομικά.

12) Συνεργασίες που απογειώνουν μια ΚοινΣΕπ

• Δήμοι/Κοινότητες: συν-σχεδιασμός υπηρεσιών, μνημόνια συνεργασίας.
• Σχολεία/ΙΕΚ/ΑΕΙ: πρακτικές ασκήσεις, κοινά εργαστήρια.
• Τοπικές επιχειρήσεις: χορηγίες σε είδος, B2B υπηρεσίες, δίκτυα προμηθευτών.
• Σύλλογοι/ΜΚΟ: κοινές καμπάνιες, δράσεις ευαισθητοποίησης.
• Δίκτυα ΚΑΛΟ: ανταλλαγή τεχνογνωσίας, κοινές προμήθειες, διαπεριφερειακά projects.

13) Μύθοι vs. Πραγματικότητα

• Μύθος: «Χωρίς επιδοτήσεις δεν στέκεται.»
  Πραγματικότητα: Οι ΚοινΣΕπ που πωλούν αξία (υπηρεσίες/προϊόντα) είναι αυτές που αντέχουν. Οι επιδοτήσεις βοηθούν την εκκίνηση/κλιμάκωση, όχι τη βιωσιμότητα από μόνες τους.
• Μύθος: «Είναι φιλανθρωπία.»
  Πραγματικότητα: Είναι επιχειρηματικότητα με κοινωνικό σκοπό. Εσοδα, τιμολόγηση, έλεγχος κόστους, ποιότητα υπηρεσιών.
• Μύθος: «Δύσκολη γραφειοκρατία, δεν αξίζει.»
  Πραγματικότητα: Με σωστή προετοιμασία και τήρηση διαδικασιών, είναι απολύτως διαχειρίσιμη.

14) Κίνδυνοι & άμυνες

• Σύγχυση ρόλων → ξεκάθαρες αρμοδιότητες, καταγεγραμμένες διαδικασίες.
• Ταμειακές πιέσεις → ρεαλιστική τιμολόγηση, προπληρωμές/συνδρομές, μικρό πάγιο κόστος.
• Υπερ-εξάρτηση από έναν πελάτη → διαφοροποίηση εσόδων.
• Κούραση μελών → εκ περιτροπής ρόλοι, εθελοντισμός με όρια, μικρές νίκες που ανατροφοδοτούν.

15) Μικρές «συνταγές» επιτυχίας (παραδείγματα εφαρμογών)

• ΚοινΣΕπ Φροντίδας: πακέτα κατ’ οίκον υποστήριξης (ωριαία/μηνιαία), συνεργασία με ΚΕΠ Υγείας/Δήμο, γραμμή ραντεβού, μετρήσεις ικανοποίησης οικογενειών.
• ΚοινΣΕπ Πολιτισμού: εργαστήρια για παιδιά/ενήλικες, τοπικό φεστιβάλ, shop με χειροποίητα, εκπαιδευτικές περιηγήσεις.
• ΚοινΣΕπ Κυκλικής Οικονομίας: «επισκευαστικά Σάββατα», συμβάσεις με επιχειρήσεις για συλλογή υλικών, e-shop upcycled προϊόντων.
• ΚοινΣΕπ Αγροδιατροφής: καλάθι εβδομάδας, μικρο-μεταποίηση (μαρμελάδες, αποξηραμένα), τοπικά σημεία πώλησης, συνεργασία με τουριστικά καταλύματα.

16) Υποχρεώσεις συμμόρφωσης (σε απλή γλώσσα)

• Νομιμότητα/φορολογία/λογιστική όπως κάθε επιχείρηση.
• Εργατική νομοθεσία: συμβάσεις, μισθοδοσία, ασφάλιση.
• GDPR: πολιτικές ιδιωτικότητας, συγκαταθέσεις, ασφάλεια δεδομένων.
• Ποιοτικά πρότυπα όπου χρειάζεται (π.χ. υγεία/τροφίμων).
• Διαφάνεια: πρακτικά Γ.Σ., οικονομικές καταστάσεις, βασικοί δείκτες αντίκτυπου.

17) Μίνι-FAQ για να κλείσουν οι απορίες

Πόσα μέλη χρειάζονται; Συνήθως λίγα για αρχή (πυρήνας 3–7), αυξάνονται οργανικά.
Μπορώ να πληρώνομαι; Ναι, ως εργαζόμενος/η με νόμιμη σχέση εργασίας ή παροχή υπηρεσίας όπου επιτρέπεται.
Μπορεί να πουλάει σε Δήμους/φορείς; Βεβαίως, με νόμιμες διαδικασίες/συμβάσεις/διαγωνισμούς.
Αν δεν πετύχει; Όπως κάθε επιχείρηση: σχέδιο Β, λύση/εκκαθάριση με τήρηση διαδικασιών.
Χρειάζεται επιδότηση; Όχι υποχρεωτικά. Είναι βοήθεια, όχι προϋπόθεση.

18) Checklist έναρξης

• Ορισμός σκοπού + περιγραφή υπηρεσιών/προϊόντων
• Ομάδα μελών + δεξιότητες
• Σχέδιο διακυβέρνησης & ρόλων
• Προϋπολογισμός 6 μηνών & ταμειακό πλάνο
• Τιμολόγηση & πολιτική ποιότητας
• Νομιμότητα/λογιστικά/GDPR
• Ταυτότητα (όνομα, brand), site, βασικά υλικά προβολής
• Πρώτοι πελάτες/συνεργασίες-κλειδιά
• Δείκτες κοινωνικού αντίκτυπου
• Ημερολόγιο ενεργειών 90 ημερών

Η ΚοινΣΕπ είναι η πιο χειροπιαστή μορφή συλλογικής ευθύνης: άνθρωποι που ενώνουν δυνάμεις για να λύσουν πραγματικά προβλήματα — και να ζήσουν αξιοπρεπώς από αυτό. Δεν τάζει θαύματα. Τάζει δουλειά, διαφάνεια, συμμετοχή, μετρήσιμα αποτελέσματα. Κι αυτό είναι η μεγαλύτερη επένδυση στην κοινότητά μας: να φέρουμε κοντά τον άνθρωπο με το νόημα της δουλειάς του.

Αν θέλεις μια οικονομία που δεν σε αφήνει απ’ έξω, έναν Δήμο που πολλαπλασιάζει την κοινωνική του ισχύ με συνεργασίες, μια γειτονιά που ξαναβρίσκει τον ρυθμό της, τότε η ΚοινΣΕπ δεν είναι μια ιδέα για «κάποιους άλλους». Είναι δική σου υπόθεση.

Κι αν αναρωτιέσαι «από πού αρχίζω;» — η απάντηση είναι απλή: βρες την ανάγκη δίπλα σου, βρες τους ανθρώπους σου και ξεκίνα μικρά, καθαρά, σταθερά. Το υπόλοιπο είναι θέμα συνέπειας.

Η ΚοινΣΕπ είναι ο πιο πρακτικός τρόπος να ενώσουμε την οικονομία με την ανθρωπιά μας.
Κι αυτό, πράγματι, αφορά κάθε πολίτη.

Η Κοινωνική Οικονομία στην Πράξη