---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 730 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα, ως μορφή οικονομικής δραστηριότητας που τοποθετεί τον άνθρωπο και το κοινωνικό όφελος πάνω από το ατομικό κέρδος, αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο δυναμικά εργαλεία για την αντιμετώπιση πολυδιάστατων κρίσεων στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια στρατηγική απάντηση στις δομικές ανισότητες, την αποβιομηχάνιση, την εγκατάλειψη της υπαίθρου, την ανεργία, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την περιβαλλοντική υποβάθμιση.

Με αφετηρία τη δεκαετία του 2010 και υπό την πίεση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η κοινωνική επιχειρηματικότητα κατέστη ένας μηχανισμός επιβίωσης, αντίστασης και καινοτομίας, με νομική αναγνώριση και συνεχή εξέλιξη του θεσμικού της πλαισίου. Ωστόσο, η σημερινή πρόκληση είναι πολύ βαθύτερη: Η μετατροπή της κοινωνικής οικονομίας από εναλλακτική λύση ανάγκης σε πλήρως ενσωματωμένο αναπτυξιακό πυλώνα του κράτους και της κοινωνίας.

Το άρθρο αυτό επιχειρεί μια συστηματική καταγραφή των χαρακτηριστικών και των δυνατοτήτων της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στη σύγχρονη Ελλάδα. Αναλύει τις θεσμικές και πρακτικές παραμέτρους που τη διαμορφώνουν και προτείνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις για τη μετεξέλιξή της σε εργαλείο δομικής ανασυγκρότησης, με σταθερό προσανατολισμό στον άνθρωπο, την κοινότητα και τη βιωσιμότητα.

1. Η Υφιστάμενη Κατάσταση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα

1.1 Νομικό και διοικητικό πλαίσιο

Το θεσμικό πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα καθορίστηκε κυρίως από τους νόμους 4019/2011 και 4430/2016, οι οποίοι προσδιόρισαν τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ), τα δίκτυα συνεργασίας και άλλες μορφές κοινωνικών φορέων. Παρά τις αναγκαίες νομοθετικές πρωτοβουλίες, οι διαδικασίες ίδρυσης, λειτουργίας και εποπτείας παραμένουν σε μεγάλο βαθμό γραφειοκρατικές και ασαφείς, δυσχεραίνοντας τη δυναμική ανάπτυξη του κλάδου.

1.2 Οργανωτικά χαρακτηριστικά και αριθμητικά μεγέθη

Ο αριθμός των ενεργών κοινωνικών επιχειρήσεων αυξάνεται σταθερά, όμως το φαινόμενο χαρακτηρίζεται από έντονο μικρομεγαλισμό, βραχύβια διάρκεια ζωής, περιορισμένη οργανωτική ωριμότητα και έλλειψη επιχειρηματικής κουλτούρας. Πολλές κοινωνικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να ξεπεράσουν τη φάση της ίδρυσης και να αναπτύξουν αυτοτελές βιώσιμο μοντέλο λειτουργίας.

1.3 Τοπικός χαρακτήρας και κοινωνική παρέμβαση

Η πλειονότητα των εγχειρημάτων διαθέτει τοπικό ή περιφερειακό χαρακτήρα και δραστηριοποιείται σε τομείς κοινωνικής φροντίδας, πολιτισμού, περιβάλλοντος, τοπικής παραγωγής και εκπαίδευσης. Ωστόσο, υπάρχει σοβαρή υστέρηση στην αποτύπωση και μέτρηση του κοινωνικού αντίκτυπου που παράγεται, γεγονός που υπονομεύει τη διεκδίκηση θεσμικής και χρηματοδοτικής υποστήριξης.

2. Εντοπισμός Δομικών Προκλήσεων και Αντικειμενικών Περιορισμών

2.1 Γραφειοκρατία και θεσμική πολυπλοκότητα

Η σύγχυση μεταξύ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και φορολογικών-ασφαλιστικών υποχρεώσεων δημιουργεί προβλήματα τόσο στη λειτουργία όσο και στην αξιολόγηση των εγχειρημάτων από τις αρμόδιες αρχές. Η πολυπλοκότητα των διαδικασιών καθιστά δύσκολη την ένταξη νέων εγχειρημάτων ή την επιβίωση υπαρχόντων.

2.2 Έλλειψη προσβασιμότητας σε χρηματοδοτικά εργαλεία

Οι κοινωνικές επιχειρήσεις δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση, εγγυητικά κεφάλαια ή θεσμικά προγράμματα υποστήριξης. Η απουσία ενός στοχευμένου μηχανισμού μικροχρηματοδοτήσεων και η μη λειτουργία ενός ενιαίου ταμείου Κ.ΑΛ.Ο. δημιουργούν ασφυκτικό περιβάλλον επιβίωσης.

2.3 Υποβάθμιση της κατάρτισης και της τεχνογνωσίας

Η πλειοψηφία των μελών κοινωνικών επιχειρήσεων προέρχεται από κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, χωρίς απαραίτητα την απαιτούμενη επιχειρηματική ή διοικητική επάρκεια. Η έλλειψη εκπαιδευτικών υποδομών, προγραμμάτων mentoring και συνεχούς επαγγελματικής επιμόρφωσης αποτελεί σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα.

2.4 Απουσία ολοκληρωμένου υποστηρικτικού οικοσυστήματος

Η ασυντόνιστη λειτουργία των φορέων υποστήριξης (δημόσιοι, ιδιωτικοί και κοινωνικοί) δεν επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνεκτικού πλαισίου για την ενίσχυση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Οριζόντιες δικτυώσεις, διατομεακές συνεργασίες και διαβούλευση με τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών είναι ακόμα περιορισμένες.

3. Στρατηγικές Κατευθύνσεις για το Μέλλον

3.1 Θεσμική εδραίωση και θετική διάκριση

Η αναγνώριση των κοινωνικών επιχειρήσεων ως ειδικών φορέων γενικού κοινωνικού συμφέροντος με νομική προστασία, φορολογικά και ασφαλιστικά κίνητρα, είναι απαραίτητη για την προσέλκυση νέων εγχειρημάτων και την ενδυνάμωση των υφιστάμενων.

3.2 Χρηματοδοτική αυτονομία και εγγυοδοτικά σχήματα

Η δημιουργία αυτόνομου ταμείου κοινωνικής οικονομίας ή εγγυητικού μηχανισμού, με τη στήριξη του κράτους, της ΕΕ και κοινωνικών επενδυτών, μπορεί να απελευθερώσει πόρους και να ενισχύσει τη βιωσιμότητα των εγχειρημάτων χωρίς αποκλεισμούς.

3.3 Εκπαίδευση – Καινοτομία – Ανάπτυξη δεξιοτήτων

Πρέπει να διαμορφωθούν θεματικές εκπαιδευτικές διαδρομές για την κοινωνική επιχειρηματικότητα στην τυπική και άτυπη εκπαίδευση. Παράλληλα, απαιτείται η ενίσχυση των δομών επαγγελματικής κατάρτισης, τεχνικής υποστήριξης, επιμόρφωσης και καινοτομίας με προτεραιότητα στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.

3.4 Δημιουργία δικτύων και περιφερειακής ανάπτυξης

Η ενίσχυση της τοπικής και περιφερειακής κοινωνικής επιχειρηματικότητας μέσω συνεργειών με την αυτοδιοίκηση, τις αναπτυξιακές εταιρείες, τα επιμελητήρια και τα πανεπιστήμια μπορεί να δημιουργήσει τοπικά οικοσυστήματα και να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή.

3.5 Υιοθέτηση κριτηρίων κοινωνικής υπευθυνότητας στις δημόσιες προμήθειες

Η θεσμοθέτηση κοινωνικά υπεύθυνων δημοσίων συμβάσεων, με κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, οφείλει να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης ως εργαλείο ενίσχυσης της κοινωνικής οικονομίας.

3.6 Παραδείγματα Καινοτομίας που Μπορούν να Αναπτυχθούν

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα χρειάζεται πλέον μια νέα προσέγγιση: όχι μόνο ως εργαλείο ενίσχυσης της απασχόλησης και ένταξης ευάλωτων ομάδων, αλλά και ως βασικό θεσμικό και αναπτυξιακό πυλώνα του παραγωγικού μετασχηματισμού της χώρας. Η εδραίωσή της απαιτεί μια συστημική προσέγγιση με ευθυγράμμιση πολιτικών, χρηματοδοτικών εργαλείων, εκπαιδευτικών δομών και κοινωνικών συμμαχιών.

Το μέλλον της κοινωνικής οικονομίας δεν μπορεί να βασίζεται στην ευκαιριακή απορρόφηση επιδοτήσεων ή στην ατομική υπερπροσπάθεια λίγων εμπνευσμένων πολιτών. Πρέπει να στηριχθεί στην αναγνώριση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας ως αξιακό και πρακτικό πυλώνα για τη μετάβαση σε μια πιο δίκαιη, βιώσιμη και ανθρώπινη κοινωνία. Μια κοινωνία που δεν μετρά την πρόοδό της μόνο με όρους ΑΕΠ, αλλά με βάση τη συλλογική ευημερία, την ισότητα των ευκαιριών και την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων της.

Ενδιαφέρον