Κοινωνική Οικονομία η ελπίδα για το μέλλον της Ελλάδας


Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 10χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 620 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ


Ήταν το 2011 όταν κάτω από την πίεση της αυξανόμενης ανεργίας και της κρίσης δημιουργήθηκε από την Λούκα Κατσέλη τότε υπουργό εργασίας ο νόμος 4019/2011 για την Κοινωνική Οικονομία και υπεγράφει από τον Γεώργιο Κουτρουμάνη τον επόμενο υπ. Εργασίας

neofiis

Η δημιουργία μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚοινΣΕπ) δεν είναι η λύση στο πρόβλημα, αλλά ένα καλό εργαλείο που αν γίνει σωστή χρήση θα βοηθήσει στην επίλυση τοπικών προβλημάτων και μέσα από αυτή την διαδικασία στην δημιουργία βιώσιμου σχήματος και θέσεων εργασίας.

Η δημιουργία θέσεων εργασίας δεν είναι ο αυτοσκοπός μιας ΚοινΣΕπ λάθος που κάνουν πολλοί αλλά το αποτέλεσμα μιας σωστής στόχευσης στην επίλυση προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας και μέσα από τις δράσεις αυτές η ανάπτυξη της ΚοινΣΕπ και η αμοιβή των εργαζόμενων μελών της

Δυστυχώς όπως κάθε καλή ιδέα και αυτή έπεσε θύμα επαγγελματιών της εκμετάλλευσης και της λαμογιάς και είχαμε και έχουμε δυσάρεστα φαινόμενα που έχουν δώσει άσχημη εντύπωση σε μια καλή πρόθεση του νομοθέτη.

Έως τώρα σύμφωνα με υπάρχοντα στατιστικά από τα μέσα Μαΐου στο μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας έως τώρα έχουν εγγραφεί πάνω από 848 ΚοινΣΕπ σε όλη την Ελλάδα όπως μπορούμε να δούμε και στον μοναδικό οδηγό ΚοινΣΕπ αναλυτικά.

Από την άλλη πλευρά έως εκείνη την ημερομηνία έχουν διαγραφεί σχεδόν 300 ΚοινΣΕπ και αυτό ήταν αποτέλεσμα λάθους στόχευσης ανικανότητας διακρίβωσης κοινωνικού ελλείμματος στην τοπική κοινωνία και αποτυχία των προγραμμάτων ΤοπΣΑ – ΤοπΕΚΟ που έτρεξαν σε όλους τους δήμους της χώρας το προηγούμενο χρονικό διάστημα.

Τρεις είναι οι βασικοί πυλώνες που θα πρέπει πάνω σε αυτούς να ξεκινήσει το χτίσιμο της η Κοινωνική μας Συνεταιριστική Επιχείρηση.

  • Αν δεν έχουμε επισημάνει την ανάγκη που υπάρχει στην τοπική κοινωνία (το πρώτο συνθετικό της ονομασίας – Κοινωνική)
  • Αν δεν έχουμε επιλέξει σωστά τους συνεργάτες μας (το δεύτερο συνθετικό της ονομασίας – Συνεταιριστική)
  • Αν δεν έχουμε κάνει μια μελέτη βιωσιμότητας (το τρίτο συνθετικό της ονομασίας – Επιχείρηση)

Τότε η αποτυχία είναι σίγουρη και η απογοήτευση των συνεργατών του εγχειρήματος.

images1-300x300Λέμε και πάλι ότι η ΚοινΣΕπ δεν είναι η λύση αλλά το εργαλείο που αν δεν το χειριστούμε σωστά θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα

Στο χέρι μας είναι να γίνει σωστά ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη του εγχειρήματος αυτού και να είναι βιώσιμο και σε βάθος χρόνου χρήσιμο στην τοπική κοινωνία

Ας δούμε στην συνέχεια μερικές χρήσιμες επισημάνσεις και συμβουλές πριν ξεκινήσουμε την προσπάθεια ίδρυσης της δικής μας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης,

Εάν αποφασίσετε μετά την ανάγνωση αυτού του άρθρου την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα αναφερόμενα κριτήρια ελάτε σε επαφή μαζί μας από την φόρμα επικοινωνίας στο τέλος του άρθρου για να σας βοηθήσουμε με 4χρονη σχεδόν εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας.

Τι είναι η κοινωνική οικονομία;

Όι ορισμοί που έχουν προταθεί για την κοινωνική οικονομία είναι τόσο ετερογενείς όσο και οι πρακτικές που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της.

‘Ενας σαφής και κατανοητός ορισμός είναι ο ακόλουθος:

Η κοινωνική οικονομία περιλαμβάνει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που διεξάγονται από συλλογικές πρωτοβουλίες και εμφορούνται από τις εξής αρχές:

  • Δίνουν προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των αναγκών των μελών τους, καθώς και της ευρύτερης κοινότητας, και όχι στο κέρδος.
  • Εχουν αυτόνομη διοίκηση, δηλαδή αποφασίζουν αυτόνομα τον τρόπο λειτουργίας τους.
  • Εφαρμόζουν δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων με βάση την αρχή «ένα μέλος-μία ψήφος» ανεξάρτητα από τη συνεισφορά του κάθε μέλους στο κεφάλαιο.
  • Κατά τη διανομή των κερδών προβάδισμα έχουν τα μέλη και οι εργαζόμενοι/ες έναντι του κεφαλαίου.

Συνεπώς, θα λέγαμε ότι: Η κοινωνική οικονομία είναι μια μεγάλη οικογένεια που περιλαμβάνει μια πληθώρα πρακτικών, όπως οι συνεταιρισμοί, οι κοινωνίες αλληλοβοήθειας, οι σύλλογοι/ενώσεις προσώπων, τα κοινωφελή ιδρύματα και οι κοινωνικές επιχειρήσεις.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ

  • Συνεχής οικονομική δραστηριότητα
  • Υψηλός βαθμός αυτονομίας
  • Ανάληψη ρίσκου
  • Αμειβόμενη εργασία

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ

  • Στόχος το όφελος στην κοινότητα/ομάδα
  • Συλλογική διάσταση
  • Συμμετοχή στις αποφάσεις η οποία δεν καθορίζεται από τη συνεισφορά κεφαλαίου
  • Πολυεταιρικότητα
  • Περιορισμένη διανομή κερδών

Ο βασικότερος συντελεστής παραγωγής σε μια κοινωνική επιχείρηση είναι το ανθρώπινο δυναμικό της, ιδιαίτερα όταν, ως συνήθως, δημιουργείται σε συνθήκες έλλειψης κεφαλαίου. Συνεπώς, η συγκρότηση της ιδρυτικής ομάδας έχει κομβική σημασία για την πορεία του όλου εγχειρήματος. Σε αυτή την ενότητα, θα παρουσιάσουμε ορισμένα προαπαιτούμενα για τη συγκρότηση της ιδρυτικής ομάδας μιας κοινωνικής επιχείρησης σύμφωνα με την επισκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας και της εμπειρίας ανά λογων παραδειγμάτων στην Ελλάδα και διεθνώς.

Δεξιότητες / ικανότητες / γνώσεις

Μια συνεταιριστική επιχείρηση απαιτεί ένα σύνολο δεξιοτήτων / ικανοτήτων / γνώσεων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη συγκεκριμένη οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται. Ενώ τις περισσότερες φορές τα ιδρυτικά μέλη διαθέτουν τις απαιτούμενες για την κύρια δραστηριότητα ικανότητες και γνώσεις, υποτιμούν την αναγκαιότητα των λεγόμενων περιφερειακών –αλλά εξίσου σημαντικών– καθηκόντων (π.χ. λογιστική παρακολούθηση, οικονομική διαχείριση, συλλογική διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, καθαριότητα/συντήρηση χώρων και εξοπλισμού, τεχνική υποστήριξη). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε να καλύπτονται πλημμελώς τα συγκεκριμένα καθήκοντα ή/και να τα επιφορτίζονται συστηματικά συγκεκριμένα μέλη.

Η οικονομική δραστηριότητα αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία που διαφοροποιούν τις κοινωνικές επιχειρήσεις από άλλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού κερδοσκοπικού τομέα, της κοινωνικής/αλληλέγγυας οικονομίας (π.χ. συνεταιρισμός) ή άλλες δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης. Συνήθως, οι παραγωγικές δραστηριότητες των κοινωνικών επιχειρήσεων χαρακτηρίζονται –μεμονωμένα ή σωρευτικά– από τα ακόλουθα στοιχεία:

  • Κοινωνική ωφέλεια, δηλαδή εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών που συνήθως μένουν ακάλυπτες ή καλύπτονται πλημμελώς από τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα ή/και το κράτος.
  • Κοινωνική καινοτομία, δηλαδή εντοπισμός νέων κοινωνικών αναγκών ή παραγωγή αγαθών και παροχή υπηρεσιών με τρόπο ο οποίος εισάγει νέες λογικές παραγωγής/κατανάλωσης.
  • Κοινωνική δικαιοσύνη, δηλαδή προσφορά αγαθών και υπηρεσιών σε χαμηλότερη τιμή, με στόχο να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση σε αυτά κοινωνικών στρωμάτων με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες.
  • Εργασιακή αποκατάσταση, δηλαδή δημιουργία θέσεων εργασίας για κοινωνικές ομάδες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εύρεση εργασίας.

Αυτά τα χαρακτηριστικά αφενός συγκροτούν την ιδιαίτερη ταυτότητα των κοινωνικών επιχειρήσεων, αφετέρου θέτουν νέες προκλήσεις, καθώς απαιτούν προσήλωση σε πολλαπλές στοχεύσεις. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου τα κριτήρια καθορισμού της κοινωνικής επιχείρησης που είδαμε στην Ενότητα Αποσαφηνίζοντας χρήσιμες έννοιες, διότι η συνεταιριστική λειτουργία δεν συνεπάγεται αυτόματα και τον κοινωνικό χαρακτήρα μιας επιχείρησης.

Η ιδέα για την οικονομική δραστηριότητα μπορεί να προκύψει σε μια στιγμή έμπνευσης είτε γιατί κλείνει μια επιχείρηση στην τοπική κοινότητα είτε γιατί έχει ήδη αναπτυχθεί μια παρόμοια ιδέα σε άλλη περιοχή είτε γιατί έχει πετύχει σε έναν άλλο τομέα και μπορεί να μεταφερθεί. Σε όλες τις περιπτώσεις, η αρχή γίνεται με μια ιδέα που ανταποκρίνεται σε μια κοινωνική ανάγκη και έχει πιθανότητες να μετασχηματιστεί σε μια οικονομικά βιώσιμη επιχείρηση. Σε αυτό το στάδιο είναι χρήσιμο να «πέσουν» πολλές ιδέες στο τραπέζι και, αφού ορισμένες εγκαταλειφθούν ή τροποποιηθούν, οι τελικές να παρουσιαστούν σε φίλους/ες, προκειμένου να εντοπιστούν έγκαιρα λάθη και αστοχίες.

Τομείς στους οποίους παρατηρείται έντονη ανάπτυξη κοινωνικών επιχειρήσεων:

  • Κοινωνική φροντίδα/αρωγή
  • Στοχευμένες υγειονομικές υπηρεσίες
  • Εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, ενισχυτική διδασκαλία
  • Κοινωνική ένταξη
  • Κοινωνική στέγαση
  • Περιβαλλοντική προστασία (ανακύκλωση, εξοικονόμηση ενέργειας)
  • Αγροτική παραγωγή, επεξεργασία/πώληση ειδών διατροφής
  • Ηθικό ή/και αλληλέγγυο εμπόριο
  • Συγκοινωνίες, μετακίνηση, κοινωνικός τουρισμός
  • Προστασία πολιτισμικής κληρονομιάς

Η νομική μορφή της ΚΟΙΝΣΕΠ είναι προτιμητέα διότι:

  • Προβλέπει την ταυτόχρονη επιδίωξη κοινωνικού και οικονομικού σκοπού.
  • Επιτρέπει τη δραστηριοποίηση σε πολλαπλές οικονομικές δραστηριότητες.
  • Τονίζει τη συλλογική διάσταση χωρίς να προϋποθέτει ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ιδρυτικών μελών, όπως στην περίπτωση των αγροτικών και των αστικών συνεταιρισμών.
  • Επιτρέπει με σχετική ευκολία την αλλαγή της σύνθεσης των μελών.
  • Διασφαλίζει ότι κάθε μέλος συμμετέχει με μία ψήφο.
  • Δεν απαιτεί συγκεκριμένο κεφάλαιο, όπως συμβαίνει στις ΕΠΕ και στις ΑΕ.
  • Επιτρέπει την περιορισμένη διανομή κερδών μόνο στους/στις εργαζομένους/ες, γεγονός που αποτελεί επιπλέον δικλείδα ασφαλείας για την προσήλωση στις αρχές της κοινωνικής οικονομίας.

ΕΧΕΙΣ ΤΗΝ ΙΔΕΑ; ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΛΥΣΗ ΕΛΑ ΣΕ ΕΠΑΦΗ ΜΑΖΙ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΟΡΜΑ ΣΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Φίσκιλης Αγγελος
69310 25400 / Wind
6956 6956 66 / Vodafone

Έχει χρησιμοποιηθεί υλικό από το βιβλίο με τίτλο
Οδηγός Δημιουργίας Κοινωνικών Επιχειρήσεων της Σοφίας Αδάμ