---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 730 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα δεν μετριέται μόνο με το κέρδος. Η επιτυχία μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (ΚοινΣΕπ) αποδεικνύεται όταν μετατρέπει τα έσοδά της σε πραγματικές ευκαιρίες εργασίας, ενδυνάμωση μελών και κοινωνικό αντίκτυπο.

Σε αυτό το πλαίσιο, το άρθρο 16 του Νόμου 4430/2016 δεν είναι μια τυπική γραφειοκρατική διάταξη. Είναι ο κοινωνικός δείκτης ζωής κάθε ΚοινΣΕπ. Ορίζει ότι, για να θεωρείται ένας φορέας ενεργός και βιώσιμος, οφείλει να διαθέτει τουλάχιστον το 25% των ετήσιων εσόδων του για μισθοδοσία εργαζομένων.

Η ρύθμιση αυτή καθιερώνει ένα κατώφλι κοινωνικής δέσμευσης: καμία ΚοινΣΕπ δεν μπορεί να λειτουργεί χωρίς να επιστρέφει στην κοινωνία το όφελος που παράγει, μέσω θέσεων εργασίας και δίκαιης αμοιβής.

Πρόκειται για μια αρχή διαφάνειας, λογοδοσίας και κοινωνικής υπευθυνότητας. Οι επιχειρήσεις που την τηρούν, όχι μόνο παραμένουν νόμιμες, αλλά και αναγνωρίζονται ως πραγματικοί φορείς κοινωνικής οικονομίας. Αντίθετα, όσες την αγνοούν, αποδυναμώνουν τον ρόλο τους και διατρέχουν κίνδυνο απώλειας της ιδιότητάς τους.

🔍 Ανάλυση του Άρθρου 16 Ν.4430/2016

Το άρθρο 16 ορίζει ότι κάθε ΚοινΣΕπ, ανεξαρτήτως σκοπού, πρέπει ετησίως να διαθέτει τουλάχιστον το 25% των συνολικών εσόδων της σε μισθοδοσία.

Ο έλεγχος γίνεται κάθε χρόνο από τη Διοικούσα Επιτροπή και την αρμόδια υπηρεσία του Μητρώου Κ.ΑΛ.Ο. με βάση τα επίσημα στοιχεία (Ε3, ισολογισμό, ΑΠΔ κ.λπ.).

Ποιοι θεωρούνται δαπάνες μισθοδοσίας

Περιλαμβάνονται:

• Μισθοί και ημερομίσθια εργαζομένων πλήρους ή μερικής απασχόλησης.
• Εργοδοτικές εισφορές στον ΕΦΚΑ.
• Αμοιβές μελών που έχουν προσληφθεί νόμιμα με σχέση εργασίας.
• Τυχόν επιδόματα ή νόμιμες αποζημιώσεις μέσω μισθοδοσίας.

Δεν περιλαμβάνονται:

• Αμοιβές μελών με δελτίο παροχής υπηρεσιών (τιμολόγιο).
• Δαπάνες εξοπλισμού, ενοικίων, προμηθειών, καυσίμων κ.ά.
• Αμοιβές συμβούλων ή συνεργατών εκτός εργασιακής σχέσης.

Πώς υπολογίζεται το 25%

Ο υπολογισμός βασίζεται στο σύνολο των εσόδων της χρήσης, όπως προκύπτει από τα βιβλία και στοιχεία της ΚοινΣΕπ (δηλαδή από το έντυπο Ε3 και τα φορολογικά δεδομένα).
Αν, για παράδειγμα, μια ΚοινΣΕπ είχε ετήσια έσοδα 100.000€, θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει δαπάνες μισθοδοσίας τουλάχιστον 25.000€.
Οι δαπάνες αυτές περιλαμβάνουν:

• Μισθούς και ημερομίσθια εργαζομένων με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας,
• Εισφορές εργοδοτών στον ΕΦΚΑ,
• Αμοιβές μελών που έχουν προσληφθεί επίσημα μέσω της ΚοινΣΕπ.

Δεν περιλαμβάνονται αμοιβές από τιμολόγια υπηρεσιών, αποζημιώσεις ή άλλες μη μισθολογικές πληρωμές.
Ο στόχος του νόμου είναι να ενισχυθεί η πραγματική απασχόληση, όχι η τεχνητή δημιουργία “εξόδων”.

Ποιοι φορείς υποχρεούνται να το τηρούν

Η υποχρέωση ισχύει για όλες τις ΚοινΣΕπ, ανεξάρτητα από το είδος τους:

• Ένταξης,
• Κοινωνικής Φροντίδας,
• Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού.

Η μόνη διαφοροποίηση αφορά τις νεοσύστατες επιχειρήσεις: κατά το πρώτο οικονομικό έτος μπορούν να θεωρηθούν “σε προετοιμασία”, εφόσον αιτιολογήσουν τεκμηριωμένα ότι δεν είχαν κύκλο εργασιών ή δεν ανέπτυξαν ακόμα οικονομική δραστηριότητα. Από το δεύτερο έτος, όμως, η υποχρέωση είναι απόλυτα δεσμευτική.

Τι συμβαίνει αν δεν τηρηθεί

Η μη επίτευξη του 25% συνεπάγεται σοβαρές συνέπειες:

• Η ΚοινΣΕπ θεωρείται μη βιώσιμη.
• Η Διοικούσα Επιτροπή οφείλει να αιτιολογήσει την απόκλιση, διαφορετικά η υπηρεσία Μητρώου Κ.ΑΛ.Ο. μπορεί να προχωρήσει σε αναστολή ή διαγραφή.
• Επιπλέον, η ΚοινΣΕπ δεν μπορεί να συμμετέχει σε προγράμματα χρηματοδότησης, ΕΣΠΑ ή επιδοτήσεις ΟΑΕΔ, εφόσον δεν αποδεικνύει συμμόρφωση με το άρθρο 16.

Για τον λόγο αυτό, είναι κρίσιμο κάθε ΚοινΣΕπ να τηρεί ξεχωριστό φάκελο μισθοδοσίας και να συντάσσει πίνακα ελέγχου βιωσιμότητας, όπου αποτυπώνεται αναλυτικά ο λόγος Μισθοδοσία / Έσοδα κάθε έτους.

📊 Πίνακας Υπολογισμού Μισθοδοσίας – Παραδείγματα Εφαρμογής

Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει πραγματικά σενάρια για μικρές, μεσαίες και μεγάλες ΚοινΣΕπ, ώστε να γίνει κατανοητός ο τρόπος υπολογισμού του 25%.

📌 Σημείωση:
Η “μισθοδοσία” υπολογίζεται ως σύνολο μικτών αποδοχών + εργοδοτικές εισφορές. Σε κάθε περίπτωση, η ΚοινΣΕπ πρέπει να αποδεικνύει με τραπεζικά παραστατικά, ΑΠΔ και συμβάσεις εργασίας ότι οι πληρωμές είναι πραγματικές και όχι λογιστικές.

⚙️ Πρακτική Εφαρμογή στην Καθημερινότητα της ΚοινΣΕπ

Για να είναι δυνατή η συμμόρφωση με το άρθρο 16, η Διοικούσα Επιτροπή οφείλει να:

1. Καταρτίζει ετήσιο προϋπολογισμό με πρόβλεψη για μισθοδοσία.
2. Παρακολουθεί μηνιαία τα έσοδα και τις πληρωμές.
3. Αναπροσαρμόζει τη μισθοδοσία όταν αυξάνονται τα έσοδα (ώστε να διατηρείται το 25%).
4. Τηρεί φάκελο συμμόρφωσης, όπου αποθηκεύονται όλα τα αποδεικτικά.
5. Υποβάλλει απολογισμό στο Μητρώο Κ.ΑΛ.Ο. με σχετικό πίνακα.

🧮 Εργαλείο Αυτοελέγχου Συμμόρφωσης (Check Tool)

Σκοπός: Να βοηθήσει τη Διοικούσα Επιτροπή να ελέγξει αν η ΚοινΣΕπ πληροί το άρθρο 16.

📘 Τι να κάνετε αν το ποσοστό είναι κάτω από 25%

• Εξετάστε προγραμματισμό πρόσληψης μέλους ή ανέργου μερικής απασχόλησης.
• Αναζητήστε επιδοτούμενα προγράμματα εργασίας (ΟΑΕΔ, ΕΣΠΑ).
• Αυξήστε τη μισθοδοσία μέσω μπόνους ή έκτακτης ενίσχυσης προσωπικού (νόμιμα δηλωμένης).
• Συζητήστε με λογιστή για διορθωτικές καταχωρίσεις που ενισχύουν τη συμμόρφωση.

🧾 Πίνακας Ελέγχου Βιωσιμότητας (Εσωτερική Αναφορά)

💡 Πρακτικές Συμβουλές

• Διατηρήστε αρχείο “άρθρο 16” στο cloud ή στο φυσικό φάκελο της επιχείρησης.
• Υπολογίστε το 25% ανά τρίμηνο, όχι μόνο στο τέλος του έτους.
• Συνδυάστε το με προγράμματα επιδότησης εργασίας, ώστε να μην επιβαρύνεται υπέρμετρα το ταμείο.
• Δημιουργήστε έκθεση κοινωνικού αντικτύπου, που δείχνει πώς οι μισθοί συνέβαλαν σε ωφελούμενους ή τοπικές κοινότητες.

Το άρθρο 16 του Ν.4430/2016 είναι το θεμέλιο της κοινωνικής υπευθυνότητας στις ΚοινΣΕπ.

Δεν πρόκειται για έναν αυστηρό κανόνα, αλλά για μια δέσμευση απέναντι στην κοινωνία. Η ΚοινΣΕπ που πληρώνει το 25% των εσόδων της σε ανθρώπους, στην ουσία επενδύει στο ίδιο της το νόημα ύπαρξης: την ένταξη, τη συνεργασία, την αξιοπρέπεια.

Αντί να το βλέπουμε ως εμπόδιο, πρέπει να το αντιμετωπίζουμε ως εργαλείο διαφάνειας και αξιοπιστίας. Γιατί η κοινωνική οικονομία χτίζεται όχι πάνω σε αριθμούς, αλλά πάνω σε ανθρώπους που εργάζονται, δημιουργούν και προσφέρουν.

Η τήρηση του 25% δεν είναι λογιστική πράξη· είναι πράξη ευθύνης. Και κάθε ΚοινΣΕπ που την εφαρμόζει σωστά, γίνεται παράδειγμα κοινωνικής επιχειρηματικότητας με ουσία και προοπτική.

Η Κοινωνική Οικονομία στην Πράξη