---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 730 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Η κοινωνική φροντίδα είναι ο καθρέφτης του πολιτισμού μας. Όσο πιο δίκαιες, προσιτές και ποιοτικές είναι οι υπηρεσίες για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), τόσο πιο συμπεριληπτική και ανθεκτική γίνεται η κοινωνία.

Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) αποτελούν το πιο ευέλικτο και δημοκρατικό εργαλείο για να καλυφθούν πραγματικές ανάγκες σε τοπικό επίπεδο: οργανώνουν δίκτυα φροντίδας με βάση το κοινό όφελος, επανεπενδύουν τα κέρδη στην κοινότητα, δημιουργούν θέσεις εργασίας για ευάλωτες ομάδες και χτίζουν δεσμούς εμπιστοσύνης ανάμεσα σε οικογένειες, επαγγελματίες και θεσμούς.

Το παρόν άρθρο παρουσιάζει, με πρακτικό και αναλυτικό τρόπο, πώς μια ΚοινΣΕπ μπορεί να σχεδιάσει και να λειτουργήσει υπηρεσίες προσχολικής αγωγής, φροντίδας ηλικιωμένων και υποστήριξης ΑμεΑ, από το επιχειρησιακό μοντέλο και τις προδιαγραφές ποιότητας, μέχρι τη χρηματοδότηση, τους δείκτες κοινωνικού αντίκτυπου και τις συνεργασίες που πολλαπλασιάζουν την αξία.

1) Γιατί ΚοινΣΕπ στην κοινωνική φροντίδα

• Κοινό όφελος & δημοκρατική διακυβέρνηση: Η λήψη αποφάσεων γίνεται από τα μέλη με βάση τις ανάγκες της κοινότητας, όχι το μέγιστο κέρδος.
• Επανεπένδυση κερδών: Τα πλεονάσματα επιστρέφουν σε υποδομές, εξοπλισμό, υποτροφίες, εκπαίδευση προσωπικού και κοινωνικά προγράμματα.
• Τοπική ρίζωση: Η ΚοινΣΕπ συντονίζει πόρους της γειτονιάς (Δήμο, σχολεία, δομές υγείας, συλλόγους) για ολοκληρωμένες λύσεις.
• Ένταξη στην εργασία: Θέσεις για φροντιστές/τριες, ειδικούς παιδαγωγούς, κοινωνικούς λειτουργούς, υποστηρικτικό προσωπικό—με προτεραιότητα σε άτομα από ευάλωτες ομάδες.
• Ποιότητα με προσιτότητα: Κλιμακωτά τιμολόγια, υποτροφίες, vouchers, κοινωνικά τιμολόγια.

2) Τομείς δράσης και υπηρεσίες

Α. Προσχολική αγωγή (0–6 ετών)

• Δομές: παιδικοί/βρεφονηπιακοί σταθμοί, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, κινητές μονάδες σε απομακρυσμένες περιοχές.
• Πρόγραμμα: ολιστική ανάπτυξη (γνωστική, συναισθηματική, κινητική), παιχνίδι, τέχνες, φύση, μουσικοκινητική, STEM με απλά υλικά, προσέγγιση Reggio/Project-based όπου αρμόζει.
• Συμμετοχή γονέων: σχολές γονέων, ανοιχτές ημέρες, εξατομικευμένα πλάνα υποστήριξης.
• Ένταξη & προσβασιμότητα: προσαρμογές χώρων, ειδικά εκπαιδευτικά εργαλεία, πρώιμη παρέμβαση.

Β. Φροντίδα ηλικιωμένων

• Κατ’ οίκον φροντίδα: βοήθεια με φάρμακα/σίτιση/καθαριότητα, συνοδεία σε υπηρεσίες, εργοθεραπευτική υποστήριξη καθημερινότητας.
• Κέντρα ημερήσιας φροντίδας: δημιουργική απασχόληση, ασκήσεις μνήμης, ήπια άσκηση, κοινωνικοποίηση, διασύνδεση με πρωτοβάθμια υγεία.
• Ψηφιακή υποστήριξη: τηλε-υγεία/τηλεφροντίδα, έξυπνοι αισθητήρες, υπενθυμίσεις φαρμάκων, εφαρμογές επικοινωνίας με οικογένειες.
• Ανακούφιση φροντιστών (respite): προσωρινή ανάληψη φροντίδας για να ξεκουράζονται οι οικογένειες.

Γ. Υποστήριξη ΑμεΑ

• Εκπαίδευση & παρέμβαση: εξατομικευμένα πλάνα, λογοθεραπεία/εργοθεραπεία/ειδική αγωγή, κοινωνικές δεξιότητες.
• Συνοδευόμενη διαβίωση & αυτονομία: υποστηριζόμενη μετακίνηση, ψηφιακά εργαλεία επικοινωνίας, εκπαίδευση καθημερινών δεξιοτήτων.
• Εργασιακή ένταξη: εργαστήρια δεξιοτήτων, συνεργασίες με τοπικές επιχειρήσεις, προστατευμένα και υποστηριζόμενα επαγγελματικά πλαίσια.
• Προσβασιμότητα σε πολιτισμό/αθλητισμό: προσαρμοσμένα προγράμματα, συνοδοί ένταξης, ένταξη σε συλλόγους και δράσεις κοινότητας.

3) Πρότυπο λειτουργίας και οργανόγραμμα

• Διοίκηση/Διακυβέρνηση: Γενική Συνέλευση, Διοικούσα Επιτροπή, Επιστημονικός/Συμβουλευτικός ρόλος.
• Λειτουργικές Μονάδες: (i) Προσχολική αγωγή, (ii) Ηλικιωμένοι, (iii) ΑμεΑ, (iv) Πρωτόκολλα Ποιότητας & Ασφάλειας, (v) Ανθρώπινο Δυναμικό & Εκπαίδευση, (vi) Οικονομικά/Χορηγίες/ESG, (vii) Ψηφιακά Συστήματα & Προστασία Δεδομένων.
• Διαλειτουργικότητα: Κοινά πρωτόκολλα αξιολόγησης, διαδρομές παραπομπών, ενιαία πλατφόρμα επικοινωνίας με οικογένειες.

4) Ποιότητα, ασφάλεια και συμμόρφωση

• Τυποποιημένα πρωτόκολλα: εισαγωγή ωφελουμένων, αξιολόγηση αναγκών, εξατομικευμένα πλάνα, παρακολούθηση προόδου, διαχείριση περιστατικών.
• Ασφάλεια εγκαταστάσεων: πιστοποιήσεις πυρασφάλειας, καθαριότητα/υγιεινή, προσβάσιμες τουαλέτες/ράμπες, εποπτευόμενοι χώροι παιχνιδιού.
• Εκπαίδευση προσωπικού: Πρώτες βοήθειες, CPD σε παιδαγωγική/γηριατρική/ειδική αγωγή, διαχείριση κρίσεων, δεοντολογία.
• GDPR & εμπιστευτικότητα: συγκαταθέσεις, ελάχιστη συλλογή δεδομένων, ασφαλής αποθήκευση, δικαιώματα υποκειμένων.
• Μηχανισμοί αναφοράς/παραπόνων: ανώνυμη αναφορά, ταχεία διερεύνηση, διορθωτικές ενέργειες.

5) Οικονομική βιωσιμότητα & χρηματοδότηση

• Πηγές εσόδων: συνδρομές/δίδακτρα με κοινωνικά κριτήρια, vouchers/επιδόματα, συμβάσεις με Δήμους, εταιρικές χορηγίες ESG, δωρεές, προγράμματα ΕΣΠΑ/ΕΚΤ+, μικρές εμπορικές δραστηριότητες (π.χ. εργαστήρια).
• Κοστολόγηση: πραγματικό κόστος ανά ώρα υπηρεσίας, συντελεστές πληρότητας, καλυπτόμενες/μη καλυπτόμενες ώρες, αποθεματικό κινδύνου.
• Έλεγχος ρευστότητας: ταμειακές ροές ανά μήνα, όρια προπληρωμών, πολιτική καθυστερήσεων, ρήτρες συνέπειας.
• Διαφάνεια: ετήσιος κοινωνικός απολογισμός, προβολή επανεπένδυσης, ανοικτά δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα.

6) Ανθρώπινο δυναμικό και κουλτούρα

• Πολυεπιστημονικές ομάδες: παιδαγωγοί, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, νοσηλευτές/φροντιστές, εργο/λογοθεραπευτές, γυμναστές ειδικής αγωγής.
• Εποπτεία & ευημερία προσωπικού: τακτική κλινική/εκπαιδευτική εποπτεία, πρόληψη επαγγελματικής εξουθένωσης, ισορροπία βαρδιών.
• Δεοντολογία & ισότητα: μηδενική ανοχή σε διακρίσεις, κώδικας συμπεριφοράς, ισότιμη πρόσβαση σε κατάρτιση/εξέλιξη.

7) Τεχνολογία & ψηφιακά εργαλεία

• Ηλεκτρονικός φάκελος ωφελούμενου: ασφαλής πρόσβαση, καταγραφή στόχων/παρεμβάσεων/αποτελεσμάτων.
• Τηλε-υπηρεσίες: συμβουλευτική γονέων, τηλε-αποκατάσταση, υπενθυμίσεις φαρμάκων, απομακρυσμένη παρακολούθηση.
• Εφαρμογές επικοινωνίας: ημερήσια ενημέρωση οικογενειών, φωτογραφικά ημερολόγια, ειδοποιήσεις.
• Αναλυτικά στοιχεία (analytics): ροές ζήτησης, πληρότητα, χρόνοι ανταπόκρισης, δείκτες ποιότητας.

8) Συνεργασίες που πολλαπλασιάζουν τον αντίκτυπο

• Δήμοι & Περιφέρειες: συμπληρωματικές δομές, χρηματοδοτήσεις, παραχώρηση χώρων.
• Σχολεία, ΚΔΑΠ, ΚΑΠΗ, Κέντρα Υγείας: διαδρομές παραπομπής, κοινά πρωτόκολλα, συνεκπαιδεύσεις.
• Ιδρύματα & επιχειρήσεις: προγράμματα ΕΚΕ, εξοπλισμός, υποτροφίες, πρακτική άσκηση.
• Πανεπιστήμια/ΙΕΚ: πρακτικές φοιτητών, έρευνα-δράση, αξιολόγηση προγραμμάτων.

9) Δείκτες κοινωνικού αντίκτυπου (προτεινόμενο πλαίσιο)

• Πρόσβαση: αριθμός ωφελουμένων ανά κατηγορία, ποσοστό οικογενειών χαμηλού εισοδήματος που εξυπηρετούνται.
• Ποιότητα: ικανοποίηση οικογενειών, χρόνος ανταπόκρισης, αναλογία προσωπικού/ωφελουμένων, μείωση περιστατικών.
• Αποτελέσματα: πρόοδος αναπτυξιακών δεικτών στα παιδιά, βελτίωση λειτουργικότητας/αυτονομίας σε ηλικιωμένους/ΑμεΑ, μείωση μοναξιάς.
• Οικονομία & εργασία: νέες θέσεις εργασίας, ποσοστό εργαζομένων από ευάλωτες ομάδες, επανεπένδυση κερδών σε κοινωφελείς δράσεις.
• Κοινότητα: αριθμός συνεργασιών, εθελοντικές ώρες, συμμετοχή σε τοπικά δίκτυα.

10) Βήματα ίδρυσης & έναρξης

1. Χαρτογράφηση αναγκών: τοπικές ελλείψεις, προτεραιότητες οικογενειών, διαθέσιμες δομές.
2. Σκοποί & πεδίο δράσης: σαφής στόχευση (π.χ. βρεφονηπιακός + κατ’ οίκον φροντίδα).
3. Επιχειρηματικό μοντέλο: υπηρεσίες, τιμολόγηση, πρόβλεψη πληρότητας, ροές εσόδων.
4. Συμμόρφωση & άδειες: προδιαγραφές χώρων, ασφάλεια, συμβάσεις, προστασία δεδομένων.
5. Ομάδα & ρόλοι: ελάχιστες ειδικότητες, βάρδιες, εξωτερικοί συνεργάτες.
6. Σύστημα ποιότητας: πρωτόκολλα, δείκτες, πολιτική παραπόνων, κοινωνικός απολογισμός.
7. Εκκίνηση πιλοτικού: μικρή κλίμακα, ταχεία ανάδραση, διορθώσεις.
8. Κλιμάκωση: νέες ζώνες ωραρίου/δομές, ψηφιακές υπηρεσίες, διεύρυνση συνεργασιών.

11) Κίνδυνοι & αντιμετώπιση

• Εποχικές διακυμάνσεις ζήτησης: ευέλικτες βάρδιες, πολλαπλές ροές εσόδων.
• Έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού: συνεχής κατάρτιση, συνεργασίες με σχολές/ΑΕΙ.
• Χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι: ταμειακές προβλέψεις, αποθεματικό, συμβάσεις με δημόσιους φορείς.
• Κόπωση φροντιστών: ψυχοκοινωνική υποστήριξη ομάδας, πολιτικές ευελιξίας.

Οι ΚοινΣΕπ δεν είναι απλώς «πάροχοι» υπηρεσιών—είναι θεσμοί εμπιστοσύνης που υφαίνουν κοινωνικό ιστό. Όταν η προσχολική αγωγή γίνεται δημιουργική και συμπεριληπτική, όταν οι ηλικιωμένοι παραμένουν ενεργά μέλη της κοινότητας με αξιοπρέπεια, όταν τα άτομα με αναπηρία αποκτούν ουσιαστική υποστήριξη και ευκαιρίες αυτονομίας, τότε η κοινωνία μας ανεβαίνει επίπεδο.

Το συνεταιριστικό μοντέλο αποδεικνύει ότι ποιότητα, προσιτότητα και βιωσιμότητα μπορούν να συνυπάρχουν. Με σαφές πλαίσιο ποιότητας, ισχυρές συνεργασίες, διαφάνεια στα οικονομικά και μετρήσιμο κοινωνικό αντίκτυπο, μια ΚοινΣΕπ κοινωνικής φροντίδας μπορεί να γίνει σημείο αναφοράς για τον τόπο: να δημιουργεί θέσεις εργασίας, να στηρίζει τις οικογένειες, να ανακουφίζει φροντιστές, να δίνει φωνή στους πιο ευάλωτους.

Η επόμενη μέρα ανήκει στις κοινότητες που συνεργάζονται. Οι ΚοινΣΕπ είναι ο πρακτικός δρόμος για να μετατρέψουμε την αλληλεγγύη σε καθημερινή, επαγγελματική φροντίδα—με αξιοπρέπεια για όλους.

Η Κοινωνική Οικονομία στην Πράξη