Όταν ο Κόσμος Αλλάζει Βίαια: Ο Ολοκληρωμένος Οδηγός Επιβίωσης, Αυτάρκειας και Διοικητικής Ετοιμότητας για Πολίτες και Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις


Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012


Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 700 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ


Ζούμε σε μια εποχή όπου οι παγκόσμιες κρίσεις δεν προειδοποιούν – ξεσπούν. Ένας πόλεμος, μια ενεργειακή κατάρρευση, μια παγκόσμια πανδημία ή μια γεωπολιτική ρήξη μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές επιπτώσεις σε κάθε τομέα της ζωής: στην οικονομία, στην τροφή, στην εργασία, στην ενέργεια, στην ψυχική υγεία. Οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι τοπικές κοινότητες καλούνται να λειτουργήσουν χωρίς κράτος, χωρίς σταθερές, χωρίς δεδομένα. Σε αυτές τις στιγμές, η μόνη διαφορά μεταξύ κατάρρευσης και επιβίωσης είναι ο βαθμός προετοιμασίας.

Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ), ως θεσμοί κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης, έχουν όχι μόνο ευθύνη, αλλά και ισχυρό πλεονέκτημα να δράσουν ως φορείς ανθεκτικότητας. Αυτό το άρθρο περιγράφει με πληρότητα και σαφήνεια τις ενδεικνυόμενες ενέργειες για την προετοιμασία της τοπικής κοινωνίας και των ίδιων των ΚοινΣΕπ, με πρακτικά παραδείγματα, στρατηγική προσαρμογής, και ειδικές οδηγίες προς διαχειριστές σχετικά με την προστασία και κινητοποίηση του προσωπικού τους.

🔹 ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Ανάλυση Κινδύνου – Ποια Αναταραχή Μπορεί να Μας Αγγίξει;

Τύπος Κρίσης Επιπτώσεις Συστημικές Αντιστάσεις
Πόλεμος ή Γεωπολιτική Ρήξη Πληθωρισμός, ελλείψεις, προσφυγικές ροές Τοπική παραγωγή, κοινωνική αλληλεγγύη
Κατάρρευση ενεργειακού εφοδιασμού Μαζικές διακοπές, ενεργειακή φτώχεια Ανανεώσιμες πηγές, συλλογική εξοικονόμηση
Χρηματοπιστωτική κατάρρευση Κλείσιμο τραπεζών, απώλεια αποταμιεύσεων Τοπικά νομίσματα, συστήματα ανταλλαγών
Μαζικές κοινωνικές αναταραχές Λεηλασίες, φόβος, απώλεια εμπιστοσύνης Δικτύωση, αυτο-οργάνωση, αποδοχή διαφορετικότητας

🔹 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Κεντρικές Ενέργειες Τοπικής Προετοιμασίας

1. Οργάνωση Τοπικών Δικτύων Αλληλοϋποστήριξης

  • Χαρτογράφηση ικανοτήτων και μέσων (π.χ. ποιοι έχουν εργαλεία, γνώσεις, χώρους).
  • Δημιουργία ομάδων ανά ανάγκη (τροφή, υγεία, επικοινωνία, ασφάλεια).
  • Θεσμοθέτηση συνελεύσεων ανά εβδομάδα με συντονιστή/γραμματέα.

2. Αποθεματοποίηση και Διαχείριση Πόρων

  • Δημιουργία τοπικής αποθήκης βασικών αγαθών σε συνεργασία με δήμο ή ΚοινΣΕπ.
  • Ετήσιος κύκλος προμήθειας: τυποποίηση λίστας (όσπρια, νερό, φάρμακα, καύσιμα).
  • Εναλλαγή αποθεμάτων (FIFO: First In First Out) και εκπαίδευση αποθηκάριων.

3. Πολιτική Προστασία από τα Κάτω

  • Εκπαίδευση πρώτων βοηθειών και ψυχολογικής στήριξης.
  • Εθελοντικά σώματα πολιτών ανά γειτονιά (πυροπροστασία, περιπολίες).
  • Χάρτης καταφυγίων/ασφαλών σημείων με QR Code ή φυσική σήμανση.

🔹 ΕΝΟΤΗΤΑ 3: Οδηγίες προς Διαχειριστές Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων

Οι ΚοινΣΕπ οφείλουν να λειτουργούν ως «σκαπανείς κοινωνικής σταθερότητας». Ο διαχειριστής έχει ρόλο ηγέτη κρίσης, οργανωτή, προστάτη προσωπικού και συνδετικού κρίκου με την κοινότητα.

Α. Πρωτόκολλο Εσωτερικής Ετοιμότητας

Βήμα Ενέργεια
1 Κατάρτιση εσωτερικού σχεδίου συνέχειας λειτουργίας (business continuity plan)
2 Χαρτογράφηση προσωπικού με βάση κρίσιμες δεξιότητες
3 Σύσταση Ομάδας Διαχείρισης Κρίσης με εκ περιτροπής ηγεσία
4 Δημιουργία φυσικού ή ψηφιακού πίνακα ελέγχου προετοιμασίας (checklist ανά μήνα)

Β. Μέτρα για το Προσωπικό

  1. Ασφάλεια & Ενημέρωση

  • Παροχή ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας.
  • Ενημέρωση για πρωτόκολλα εκκένωσης, εναλλακτικά δρομολόγια, σημεία συγκέντρωσης.
  • Παροχή εργαλείων για εργασία από απόσταση εφόσον απαιτείται.
  1. Οικονομική Σταθερότητα

  • Πρόβλεψη έκτακτων πληρωμών ή προκαταβολών.
  • Δημιουργία ταμείου κινδύνου από καθαρά κέρδη.
  1. Ψυχική Υποστήριξη και Ενδυνάμωση

  • Εβδομαδιαία «κύκλοι έκφρασης» με συντονιστή (ακόμα και μέσω Zoom).
  • Συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις (συσσίτια, εργαστήρια επιβίωσης, καλλιέργεια).
  • Ανάθεση ρόλων που ενισχύουν την αίσθηση σκοπού («Ανάδοχος βοήθειας», «Συντονιστής πρωτοβουλίας», κ.ά.)
  1. Καθημερινή Ευελιξία

  • Μεικτό ωράριο για γονείς και φροντιστές.
  • Προσαρμοσμένο πλάνο έργων (αντι-συμβατικό project management σε συνθήκες κρίσης).

🔹 ΕΝΟΤΗΤΑ 4: Παραδείγματα Εφαρμογής

🔸 Παράδειγμα 1: ΚοινΣΕπ Παραγωγής στην Ήπειρο

Μετά τη διακοπή πρόσβασης σε πρώτες ύλες λόγω σύρραξης στα Βαλκάνια, η ΚοινΣΕπ ανέπτυξε δίκτυο ανταλλαγών με τοπικούς παραγωγούς και ξεκίνησε την εσωτερική εκπαίδευση εργαζομένων σε νέες δεξιότητες μεταποίησης.

🔸 Παράδειγμα 2: ΚοινΣΕπ Κατασκευών στη Θεσσαλία

Μετά από πολιτική αναταραχή, η ΚοινΣΕπ δημιούργησε δικό της ενεργειακό δίκτυο με φωτοβολταϊκά, παρείχε εργασία σε εκτοπισμένους και εγκαθίδρυσε Κέντρο Εφοδιασμού Εργαλείων για αλληλέγγυες πρωτοβουλίες.

🔹 ΕΝΟΤΗΤΑ 5: Σχέδιο Αυτοδιαχείρισης – Πρόταση για ΚοινΣΕπ

  1. Κατάρτιση Μνημονίου Ετοιμότητας Κοινότητας & Επιχείρησης
  2. Δημιουργία Τοπικού Συμβουλίου Συνεργασίας ΚΑΛΟ
  3. Σύνδεση με Δημοτική Αρχή & Υπηρεσίες (Πολιτική Προστασία, Κοινωνική Μέριμνα)
  4. Διατήρηση Ψηφιακού Backup όλων των στοιχείων σε ασφαλές σύννεφο
  5. Αξιοποίηση Κωδικών Δραστηριότητας (ΚΑΔ) για υπηρεσίες κρίσης και επανακατάρτισης

Στο Χείλος της Ανατροπής – Αναδύεται η Ελπίδα από την Οργάνωση

Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις παγκόσμιες αναταράξεις. Μπορούμε όμως να επιλέξουμε την ετοιμότητα, τη συλλογικότητα και την ευθύνη. Κάθε ΚοινΣΕπ που προετοιμάζει το προσωπικό της, οργανώνει την κοινότητα και χτίζει γέφυρες αντί για τείχη, είναι μια νίκη απέναντι στο χάος. Κάθε οικογένεια που αποθηκεύει, κάθε ομάδα που συνεργάζεται, κάθε γειτονιά που μοιράζεται, ενισχύει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελπίδα.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: Υπόδειγμα Σχεδίου Επιχειρησιακής Συνέχειας (Business Continuity Plan – BCP)

1. Σκοπός του Σχεδίου
Διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας της ΚοινΣΕπ σε συνθήκες παγκόσμιας ή εθνικής κρίσης.

2. Κατηγοριοποίηση Κινδύνων

  • Διακοπή ρεύματος/νερού/ίντερνετ
  • Μαζική απουσία εργαζομένων
  • Προβλήματα προμηθευτών
  • Φυσική ή γεωπολιτική καταστροφή

3. Σημαντικές Λειτουργίες που Πρέπει να Συνεχιστούν

Τμήμα Κρίσιμες Λειτουργίες Υπεύθυνος Χρονικό Περιθώριο
Παραγωγή Παραγωγή βασικών προϊόντων Γ. Καραγιάννης 48 ώρες
Πωλήσεις Παράδοση παραγγελιών/online Μ. Βασιλείου 72 ώρες
Υποστήριξη Επικοινωνία με πελάτες Ι. Τάδε 24 ώρες

4. Στρατηγικές Συνέχειας

  • Εναλλακτικοί χώροι λειτουργίας
  • Πρόσβαση από απόσταση (VPN, cloud)
  • Προκαθορισμένοι αντικαταστάτες

5. Διαδικασία Ενεργοποίησης BCP

  1. Διαπίστωση κρίσης
  2. Ενεργοποίηση ομάδας BCP
  3. Επικοινωνία με προσωπικό
  4. Προσαρμογή ωραρίων και στόχων
  5. Αναθεώρηση ανά 3 μέρες

6. Ετήσια Αναθεώρηση
Το σχέδιο επανεξετάζεται κάθε Νοέμβριο από το Διοικητικό Συμβούλιο.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: Οδηγός Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού σε Κρίση

1. Επικοινωνία με το Προσωπικό

  • Δημιουργία λίστας επαφών (κινητό, email, εναλλακτικά μέσα).
  • Αποστολή εβδομαδιαίου δελτίου κατάστασης (Status Bulletin).
  • Διάθεση ψυχολογικής γραμμής στήριξης.

2. Ευελιξία Εργασίας

  • Αναδιάταξη καθηκόντων σε κυκλικό μοντέλο (job rotation).
  • Εργασία από απόσταση για ευπαθείς ομάδες.
  • Εβδομαδιαία συνάντηση επαναξιολόγησης αναγκών.

3. Υποστήριξη Φυσικής και Ψυχικής Υγείας

  • Παροχή βασικών ειδών (νερό, φαγητό, αντισηπτικά).
  • Διάλειμμα 15′ ανά 2 ώρες.
  • Ομαδική συμβουλευτική/ενδυνάμωση ανά εβδομάδα.

4. Ενίσχυση Ηθικού και Κινήτρων

  • Συμβολικά bonus (κουπόνια, αναγνώριση).
  • Συμμετοχή σε αποφάσεις (δημοκρατικός κύκλος).
  • Δημιουργία Ομάδων Υλοποίησης Προτάσεων (ΟΥΠ).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ: Πρότυπος Κώδικας Δεοντολογίας & Προστασίας Προσωπικού ΚοινΣΕπ

1. Αρχές Συμπεριφοράς και Ευθύνης

  • Σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια
  • Απαγόρευση κάθε μορφής διάκρισης
  • Συλλογική απόφαση σε περιόδους κρίσης

2. Δικαιώματα και Υποχρεώσεις Εργαζομένων

Δικαιώματα Υποχρεώσεις
Να ενημερώνονται άμεσα Να αναφέρουν κινδύνους
Να προτείνουν λύσεις Να υποστηρίζουν συναδέλφους
Να εργάζονται σε ασφαλές περιβάλλον Να συνεργάζονται με εναλλακτικά σχήματα

3. Πολιτική Ασφαλούς Χώρου

  • Ορισμός Συνδέσμου Ασφαλείας σε κάθε βάρδια
  • Ανώνυμη γραμμή παραπόνων/προτάσεων
  • Μηδενική ανοχή σε επιθετικότητα/εκφοβισμό

4. Ενδυνάμωση Εσωτερικού Πολιτισμού

  • Δημιουργία εσωτερικού blog ή πίνακα εμπνευσμένων μηνυμάτων
  • Τριμηνιαία βράβευση «Ενεργού Συνεταιριστή»
  • Αξιολόγηση εργασιακού κλίματος ανά 4μηνο

Εσύ Είσαι το Σύστημα Αντίστασης που Περιμένεις

Δεν υπάρχει κράτος που να εγγυάται την επιβίωση. Υπάρχουν όμως οργανωμένες κοινότητες, προετοιμασμένοι πολίτες, υπεύθυνοι διαχειριστές. Κάθε ΚοινΣΕπ μπορεί να γίνει ο φάρος στα δύσκολα. Κάθε εργαζόμενος μπορεί να νιώσει ασφάλεια μέσα από τον συλλογικό σχεδιασμό.

🔹 Η δύναμη δεν είναι στα χέρια των ισχυρών – αλλά σε εκείνους που έχουν σχέδιο, αξίες και κοινό σκοπό.
🔹 Ξεκίνα σήμερα: προετοιμάσου, ενδυνάμωσε, στήριξε, προστάτεψε.


Discover more from ΔΙΚΤΥΟ ΚοινΣΕπ

Subscribe to get the latest posts sent to your email.