Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία στην Ε.Ε. αντέχει περισσότερο από άλλους τομείς σε καιρούς κρίσης


Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 10χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 620 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ


Είναι κοινός τόπος πως η Κ.ΑΛ.Ο. αντέχει περισσότερο από άλλους τομείς σε καιρούς κρίσης, ιδίως όσον αφορά τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Στην Ε.Ε. των 28, το 2015 η κοινωνική οικονομία διατηρούσε 13,6 εκατομμύρια θέσεις αμειβόμενης εργασίας (αν προστεθούν και οι απασχολούμενοι που δεν αμείβονται, ο αριθμός ξεπερνά τα 19,1 εκατ.) ενώ περισσότεροι από 232 εκατ. Ευρωπαίοι ήταν μέλη 2,8 εκατ. φορέων και επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας. – Συντάκτης: Χριστίνα Πάντζου (efsyn.gr)

Ωστόσο, αν και η παραδοχή περί ανθεκτικότητας ισχύει, υπάρχουν ενδείξεις που δημιουργούν ανησυχία, καθώς στο διάστημα 2010-2015 ο αριθμός των απασχολούμενων με αμοιβή στην κοινωνική οικονομία στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 3,6% χάνοντας περισσότερες από 550.000 θέσεις εργασίας και έφτασε να εκπροσωπεί το 6,3% των συνολικά εργαζομένων στην Ε.Ε. των 28, από 6,5% στην αρχή της δεκαετίας.

Αυτό καταδεικνύει η έκθεση «Πρόσφατες εξελίξεις της κοινωνικής οικονομίας στην Ε.Ε.», που εκπόνησε το διεθνές ερευνητικό κέντρο CIRIEC για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ) με τη συνδρομή 89 εμπειρογνωμόνων από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.

Το πιο ανησυχητικό είναι ότι υπήρξε σημαντική μείωση της απασχόλησης σε χώρες με μεγάλη παράδοση στην κοινωνική οικονομία. Από τις έξι χώρες στις οποίες η απασχόληση στην κοινωνική οικονομία καταγράφει τα μεγαλύτερα ποσοστά σε σχέση με τη συνολική απασχόληση, σημειώθηκε μείωση στις τέσσερις: την Ιταλία (-13,7%), το Βέλγιο (-12,7%), την Ολλανδία (-6,7%) και τη Φινλανδία (-2,7%), με τη Γαλλία να σημειώνει μικρή αύξηση (2,3%) και την Ισπανία να αντέχει αυξάνοντας τους εργαζομένους στον τομέα κατά 9,3%.

Σημαντική μείωση της απασχόλησης σημειώθηκε ακόμη και σε χώρες όπου πριν από μια δεκαετία υπήρχε δυναμική ανάπτυξη του τομέα, όπως η Πορτογαλία (-14%) και η Δανία (-18,7%).

Το ενδιαφέρον σε αυτές τις στατιστικές είναι ότι περιλαμβάνουν φορείς οι οποίοι συνιστούν την κοινωνική οικονομία σύμφωνα με την Ε.Ε. (και τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας) και οι οποίοι δεν αντιστοιχούν στην έννοια της κοινωνικής οικονομίας όπως την εκλαμβάνουν ή εφαρμόζουν κάποιες χώρες: δηλαδή περιλαμβάνονται συνεταιρισμοί και συναφείς φορείς και ταμεία αλληλοβοήθειας αλλά και ενώσεις και ιδρύματα, ενώ αργότερα στα κοινοτικά κείμενα εντάχθηκαν και οι κοινωνικές επιχειρήσεις ως ξεχωριστός φορέας.

Αν δούμε την εξέλιξη της απασχόλησης ανά είδος φορέα στην Ε.Ε. των 28, οι περισσότερες θέσεις εργασίας απαντούν στις ενώσεις και τα ιδρύματα που απασχολούν 9 εκατ. εργαζομένους, ενώ στους συνεταιρισμούς και τους παρεμφερείς φορείς εργάζονται 4,2 εκατ. και στα ταμεία αλληλοβοήθειας περίπου 400.000.

Είναι αυτά επίσης που άντεξαν περισσότερο στις συνέπειες της κρίσης: ενώ στο διάστημα 2003-2009 η απασχόληση αυξήθηκε κατά 24% στους συνεταιρισμούς και κατά 27% στις ενώσεις και τα ιδρύματα, στο 2010-2015 μειώθηκε κατά περισσότερο από 8% στους πρώτους και κατά 2,2% στα δεύτερα.

Ετσι, περισσότερες από τις τρεις στις πέντε θέσεις εργασίας που χάθηκαν σε αυτή την περίοδο ήταν σε συνεταιρισμούς και συναφείς φορείς. Και καθώς πέραν της απασχόλησης δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για άλλες μορφές οικονομικού αντίκτυπου του τομέα (όπως η συνεισφορά του στο ΑΕΠ), ενώσεις και ιδρύματα «αναδεικνύονται σε κύρια οικογένεια της κοινωνικής οικονομίας», όπως γράφει χαρακτηριστικά η έκθεση, αφού σε αυτά αντιστοιχεί το 66% της απασχόλησης στον τομέα στην Ευρώπη.

Κοινωνική Οικονομία στην Ε.Ε.

Σύμφωνα με την έκθεση του CIRIEC, στο διάστημα 2010-2015 η απασχόληση στον τομέα στην Ελλάδα παρέμεινε στάσιμη, με αύξηση μόλις 0,3% (393 θέσεις εργασίας). Το 2015 η κοινωνική οικονομία απασχολούσε το 3,3% του συνόλου των εργαζομένων στη χώρα, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 117.516 θέσεις αμειβόμενης εργασίας. Από αυτές:

  • 14.983 ήταν σε 7.197 συνεταιρισμούς και συναφείς φορείς, περιλαμβανομένων κοινωνικών και αγροτικών συνεταιρισμών και συνεταιριστικών τραπεζών, με περισσότερα από 1.000.000 μέλη,
  • 1.533 ήταν σε 6 ταμεία αλληλοβοήθειας με 1.200.000 μέλη, και
  • 101.000 ήταν σε 50.000 ενώσεις και 600 ιδρύματα με 1.500.000 μέλη. Φορείς οι οποίοι δεν εμπίπτουν στον ορισμό της Κ.ΑΛ.Ο. όπως περιγράφεται στον νέο νόμο Ν.4430/2016, παρά μόνο κάποιοι συναφείς μη κερδοσκοπικοί υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις. Είναι, ωστόσο, οι ενώσεις και τα ιδρύματα που διατηρούν το 86% της συνολικής απασχόλησης στην κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με αυτούς τους αριθμούς, στη χώρα μας -με συνολικό πληθυσμό 10,7 εκατ.- περίπου 3,7 εκατ. πολίτες είναι μέλη φορέων κοινωνικής οικονομίας, δηλαδή περισσότεροι από τον έναν στους τρεις Ελληνες. Είναι πασιφανές ότι τόσο οι στατιστικές όσο και ο ορισμός των φορέων της κοινωνικής οικονομίας και ο τρόπος καταγραφής τους χρήζουν μεγάλης συζήτησης ώστε να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Το επισημαίνει ο Αλέν Κοέρ, μέλος της ΕΟΚΕ, τονίζοντας πως «αυτή η έρευνα δείχνει πως είναι ουσιώδες να συνεχίσουμε τη συζήτηση σχετικά με την έννοια της κοινωνικής επιχείρησης».

Το αναγνωρίζει και η έκθεση, η οποία σημειώνει ότι υπάρχει σημαντικό πρόβλημα τόσο όσον αφορά τη διάθεση των κατάλληλων στατιστικών (υπάρχουν σημαντικά κενά σε αρκετές χώρες), όσο και την ποιότητα (απουσιάζει ένα ομογενοποιημένο σύστημα καταγραφής), την αξιοπιστία και τη συγκρισιμότητά τους (διαφέρει το ποιες αναλυτικά ομάδες περιλαμβάνονται στην έννοια της κοινωνικής οικονομίας όχι μόνο ανά χώρα, αλλά και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στην ίδια χώρα).

* περισσότερες πληροφορίες: http://www.eesc.europa.eu/sites/default/files/files/qe-04-17-875-en-n.pdf