Ψάχνουν την έξοδο από τον λαβύρινθο της ανεργίας


Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 10χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 620 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ


Στο διαμέρισμα μιας πολυκατοικίας στο Χαϊδάρι η Φωτεινή Γκαγκάνα περιμένει εδώ και μήνες το τηλεφώνημα κάποιου πιθανού εργοδότη. Καθόμαστε στο σαλόνι της όταν διακόπτει τη συνομιλία μας ο χτύπος του κινητού της. Το σηκώνει γρήγορα. «Από πού καλείτε; Εχω στείλει πολλά βιογραφικά ξέρετε…» λέει. Παλιότερα οι αιτήσεις της για εργασία είχαν μηδενική ανταπόκριση. Μέχρι που σε κάποια βιογραφικά της «έκοψε» περίπου δέκα χρόνια από την πραγματική της ηλικία. «Εκτοτε άρχισαν τουλάχιστον να με παίρνουν τηλέφωνο», λέει.

Η κ. Γκαγκάνα είναι άνω των 40 ετών και άνεργη από τον Σεπτέμβριο του 2013.

Η Φωτεινή Γκαγκάνα προσπαθεί εδώ και δύο χρόνια να βρει σταθερή απασχόληση.

Η τελευταία της δουλειά ήταν στη γραμματειακή υποστήριξη και τα λογιστικά εταιρείας στον χώρο της εστίασης. Μετά το κλείσιμο της επιχείρησης και αδυνατώντας να βρει νέα απασχόληση πέρασε από διάφορα στάδια. Ο πρώτος μήνας έμοιαζε με περίοδο διακοπών. Είχε άλλωστε στη διάθεσή της την αποζημίωση της εταιρείας και είχε ξεκινήσει να λαμβάνει το επίδομα ανεργίας. «Στον δεύτερο μήνα όμως άρχισαν οι σκέψεις ότι κάθομαι και δεν παράγω», λέει. «Επειτα χειροτέρευα ψυχολογικά. Χτυπούσα πόρτες και μου έλεγαν “απολύουμε, δεν προσλαμβάνουμε”. Οταν ο κόσμος σου είναι η εργασία, όταν έχεις μάθει να δουλεύεις πολύ στη ζωή σου, αισθάνεσαι ότι μένεις στο πουθενά».

Στον περίγυρό της είχε ανθρώπους που δεν αντιμετώπιζαν το ίδιο πρόβλημα και θεωρούσαν ότι αυτή ήταν μια παροδική κρίση. Ενιωθε ότι δεν την καταλάβαιναν και άρχισε να απομονώνεται. Μέχρι που αποφάσισε να ζητήσει τη βοήθεια ειδικού. Ηταν η πρώτη ενδιαφερόμενη που παρουσιάστηκε πριν από ενάμιση χρόνο στο Κέντρο Ψυχολογικής και Κοινωνικής Υποστήριξης Μακροχρόνια Ανέργων στο Αιγάλεω, όπου παρέχονται δωρεάν ατομικές συνεδρίες από ομάδα ψυχολόγων, ψυχιάτρων, κοινωνικών λειτουργών και συμβούλων απασχόλησης. Η δομή λειτουργεί πιλοτικά με πόρους του υπουργείου Υγείας και του ΕΣΠΑ. «Εγινε η φωλιά μου», λέει η κ. Γκαγκάνα. «Με έβγαλαν από τον λαβύρινθο στον οποίο είχα μπει».

Δεν είναι βέβαια η μόνη που μετρά πάνω από ένα χρόνο χωρίς δουλειά. Στην Ελλάδα του 1,2 εκατομμυρίου ανέργων οι μακροχρόνια άνεργοι καλύπτουν το μεγαλύτερο κομμάτι. Το 2014, σύμφωνα με τη Eurostat ξεπερνούσαν το 73%, ενώ στην Ε.Ε. το αντίστοιχο ποσοστό κυμαινόταν στο 50%. Αρκετοί ζητούν πλέον να εξωτερικεύσουν τα αρνητικά τους συναισθήματα.

Η δομή στο Αιγάλεω έχει ξεπεράσει τους 1.000 ωφελούμενους και δέχεται περίπου 100 νέα αιτήματα κάθε μήνα. Τα τελευταία δύο χρόνια, τόσο στην Αττική όσο και στην επαρχία, παρατηρείται μια νέα τάση δωρεάν παροχής ψυχολογικής υποστήριξης εστιασμένη αποκλειστικά σε ανέργους. Στη Θεσσαλονίκη, το τμήμα κοινωνικής προστασίας του δήμου Νεάπολης – Συκεών ξεκίνησε φέτος ομαδικές ψυχοθεραπείες ανέργων. Στη Λάρισα και στην Αθήνα περισσότεροι από 100 άνθρωποι έχουν συμμετάσχει σε αντίστοιχες ομάδες που συνέστησαν εθελοντικά ψυχολόγοι.

Περισσότερες γυναίκες

«Μοιραστήκαμε εμπειρίες με ανθρώπους που είχαν παρόμοια βιώματα και καταλάβαμε ότι δεν είμαστε μόνοι» λέει στην «Κ» η Σταυρούλα Καραντώνα, που παρακολούθησε φέτος αντίστοιχες ομαδικές συνεδρίες στην Τρίπολη. Οι 13 δίωρες συναντήσεις έγιναν υπό την αιγίδα του Κέντρου Πρόληψης Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Αρκαδίας, που λειτουργεί σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ. Η κ. Καραντώνα έμεινε άνεργη το καλοκαίρι του 2013, μετά την πτώχευση αλυσίδας καταστημάτων. «”Σπαταλάς τον καιρό σου αν δεν σου βρουν δουλειά” μου έλεγαν στο σπίτι για τις συνεδρίες. Για εμένα όμως δεν ήταν χαμένος χρόνος. Απέκτησα παραπάνω αυτοπεποίθηση», λέει. Στην ομάδα της συμμετείχαν άλλες 19 γυναίκες.

Οι πρωτοβουλίες είτε χρηματοδοτούνται από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους στα πλαίσια πιλοτικών προγραμμάτων όπως συμβαίνει με το κέντρο της Π.Ε.Ψ.Α.Ε.Ε. είτε προσφέρονται από δήμους ή εθελοντικές ομάδες.

Κυρίως γυναίκες έπαιρναν αρχικά μέρος και σε αντίστοιχες συναντήσεις στη Λάρισα. «Κάποιες φορές δεχόμασταν και συζύγους άνεργων αντρών οι οποίες εργάζονταν. Ζητούσαν βοήθεια εκείνες γιατί οι άντρες τους δίσταζαν», λέει ο ψυχοθεραπευτής Γιώργος Γιαννούσης. Μαζί με άλλους ειδικούς ψυχικής υγείας έχουν συστήσει την «Εν-Εργω», μια κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση που παρέχει δωρεάν υποστήριξη σε ανέργους στη Λάρισα και στην Αθήνα. Ανάλογα με τη μέθοδο χαλάρωσης που χρησιμοποιείται οι συναντήσεις διαρκούν συνήθως από τέσσερις έως εννιά μήνες σε ομάδες των 12-20 ατόμων. Κάποιες από αυτές χρησιμοποιούν τη δραματοθεραπεία, μια τεχνική που βασίζεται στο θέατρο και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, παιχνίδι ρόλων, μουσική ή χορό. «Προσπαθούμε να τους ξεμπλοκάρουμε. Κάποιοι έχουν μπει σε μεγάλο βαθμό εξάρτησης με την πατρική τους οικογένεια που τους στηρίζει οικονομικά, άλλοι δεν έχουν ανακαλύψει τα πραγματικά τους ενδιαφέροντα», λέει η ψυχολόγος Δήμητρα Σταύρου που συντονίζει ομάδες στην Αθήνα.

Συχνά οι ειδικοί ψυχικής υγείας διαπιστώνουν ότι οι άνεργοι φοβούνται τον στιγματισμό. Ψυχολόγος λέει στην «Κ» ότι νεαρός, μέλος ομάδας αυτοβοήθειας, παρακάλεσε τον πρώην εργοδότη του να παραστήσει ότι τον απασχολεί κανονικά. Εκείνη την ημέρα οι γονείς του θα επισκέπτονταν το κατάστημα και δεν γνώριζαν ότι ο γιος τους έχει απολυθεί. Γυναίκα που έχασε τη δουλειά της ύστερα από 25 χρόνια εργασίας και απευθύνθηκε σε δομή υποστήριξης στην Αθήνα ζήτησε να μιλήσει ανώνυμα στην «Κ». Δεν ήθελε να μάθουν, όπως είπε, οι γείτονες των γονιών της στο χωριό ότι δεν εργάζεται γιατί θα ρωτούσαν πώς επιβιώνει η κόρη τους και γιατί δεν επιστρέφει στην πατρική στέγη.

Συνεχής αναζήτηση

«Είχα κρύψει από τους γονείς μου ότι είμαι άνεργη. Ο ψυχολόγος όμως με προέτρεψε να το μοιραστώ» λέει η κ. Γκαγκάνα. Στη δομή του Αιγάλεω, όπως προβλέπεται από το πρόγραμμα βραχείας υποστήριξης, παρακολούθησε 20 συνεδρίες. Κάποιοι από τους ωφελούμενους αντιμετώπιζαν κρίσεις πανικού και αγχώδεις διαταραχές. Οπως εξηγεί η Μαρία Βρούβα, ψυχίατρος σε αυτή τη δομή, εκτός από την ανεργία μπορεί να υπήρχαν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες στη ζωή τους που τους επηρέαζαν. Μετά τη λήξη των συνεδριών και εφόσον υπάρχει ανάγκη, ορισμένοι ωφελούμενοι παραπέμπονται σε Κέντρα Ψυχικής Υγείας. Εκεί όμως, λόγω έλλειψης προσωπικού συνήθως τα αιτήματα για ραντεβού ικανοποιούνται έπειτα από δύο μήνες.

Κατά καιρούς αρκετοί μακροχρόνια άνεργοι απευθύνονται στη δομή του Αιγάλεω θεωρώντας ότι θα τους εξασφαλίσει άμεσα δουλειά. Οπως εξηγεί όμως η Μαργκώ Λιατήρα, μία από τους ψυχολόγους της δομής, ο ρόλος τους δεν είναι αυτός. «Δεν είμαστε κέντρο εύρεσης εργασίας», λέει. «Στόχος μας είναι οι ωφελούμενοι να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση, να ξεφύγουν από την απόσυρση, να ψάξουν πιο ενεργά για εργασία και να αντιληφθούν ότι δεν είναι ντροπή να ζητούν βοήθεια».

Τουλάχιστον μία φορά κάθε εβδομάδα η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, αρμόδια για την καταπολέμηση της ανεργίας, Ράνια Αντωνόπουλου, δέχεται στο γραφείο της επισκέψεις κάποιας αντιπροσωπείας ανέργων. «Η μακροχρόνια ανεργία είναι το πιο δύσκολο θέμα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε» λέει στην «Κ».

Η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, Ρ. Αντωνοπούλου, ζητάει τη διάθεση περισσότερων κοινοτικών πόρων κατά της ανεργίας.

Αναφέρει ότι η πλειονότητα των μακροχρόνια ανέργων στη χώρα μας ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 30- 44 ετών, αλλά πιο ευάλωτοι είναι οι άνω των 55 ετών οι οποίοι έχουν λιγότερες πιθανότητες να απορροφηθούν εργασιακά. Εξηγεί ότι το σχέδιο της κυβέρνησης παραμένει η ανάπτυξη προσωρινών θέσεων κοινωφελούς εργασίας και ο εξορθολογισμός των προγραμμάτων κατάρτισης ανάλογα και με τις ηλικίες των ενδιαφερομένων αλλά και τις ανάγκες που υπάρχουν ανά κλάδο και επάγγελμα. «Εχουμε την υποχρέωση να βρούμε τον καλύτερο τρόπο με τον οποίο ο άνεργος μπορεί να παράγει έργο άμεσα, βάσει όσων γνωρίζει, όχι ύστερα από μήνες κατάρτισης και πρακτικής άσκησης. Οταν δεν μπορεί να το κάνει ο ιδιωτικός τομέας θα το κάνει το κράτος, με προσωρινές θέσεις απασχόλησης αμειβόμενες με τον κατώτατο μισθό, ανάλογα με τους πόρους που μπορούμε να εκταμιεύσουμε», λέει.

Μέσα στο επόμενο διάστημα θα προκηρυχθούν 20.385 θέσεις κοινωφελούς εργασίας στους κλάδους του τουρισμού και του πολιτισμού. Οι ανάγκες όμως είναι μεγαλύτερες. Αλλωστε, στην πρώτη προκήρυξη 32.433 θέσεων κοινωφελούς εργασίας σε δήμους και περιφέρειες οι αιτήσεις ξεπέρασαν τις 190.000. Προκειμένου να επεκταθεί αυτό το μέτρο και να χρηματοδοτηθούν και άλλες δράσεις, η κ. Αντωνοπούλου προτείνει, μεταξύ άλλων, την άμεση δημιουργία ευρωπαϊκού Ειδικού Ταμείου Ανεργίας που θα χρηματοδοτεί τις χώρες της Ε.Ε. που πλήττονται περισσότερο. «Πρέπει να διατεθούν περισσότεροι πόροι σε χώρες που αντιμετωπίζουν μεγάλη κρίση», λέει.

Δύο στους δέκα ωφελούμενους στη δομή του Αιγάλεω βρήκαν απασχόληση, έστω και πρόσκαιρα ή χωρίς ασφάλιση. Οι υπεύθυνοι πλέον δέχονται τηλεφωνήματα ανέργων από την Πάτρα, τη Σπάρτη και άλλες πόλεις. Ρωτούν εάν υπάρχουν αντίστοιχα κέντρα ψυχολογικής υποστήριξης στα δικά τους μέρη. Σήμερα, η κ. Γκαγκάνα στέλνει ακόμη βιογραφικά.

Η κ. Γκαγκάνα ψάχνει στον υπολογιστή για αγγελίες και έχει φτιάξει λίστες με τηλέφωνα πιθανών εργοδοτών.

Περιμένει νέες προκηρύξεις για προγράμματα κοινωφελούς εργασίας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, συμμετέχει για μικρές αμοιβές ως κομπάρσος σε τηλεοπτικές διαφημίσεις ή έρευνες αγοράς που πραγματοποιούν εταιρείες. Κατά καιρούς απελπίζεται. «Σκέφτομαι όμως τα λόγια που μου είπαν στην ψυχολογική υποστήριξη: ότι δεν πρέπει να σταματάω την προσπάθεια», λέει.

πηγή