---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 690 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Η ανάπτυξη των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (ΚοινΣΕπ) στην Ελλάδα σκοντάφτει συνεχώς σε ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο: το τραπεζικό σύστημα. Παρά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, η πρόσβαση των ΚοινΣΕπ σε κεφάλαια παραμένει εξαιρετικά δύσκολη, κυρίως λόγω της άρνησης των ελληνικών τραπεζών να εκδώσουν εγγυητικές επιστολές.

Ο νόμος 4915/2022 έφερε στη δημόσια συζήτηση την έννοια του καταπιστευτικού λογαριασμού (escrow account) ως λύση για τη διαχείριση των χρηματοδοτήσεων.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε τη σημασία αυτού του λογαριασμού, την εφαρμογή του και το πώς μπορεί να αποτελέσει τη γέφυρα για την ομαλή εκταμίευση πόρων στις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις.

Τι είναι ο Καταπιστευτικός Λογαριασμός (Escrow Account);

Ο καταπιστευτικός λογαριασμός (Escrow Account) είναι ένας ειδικός τραπεζικός λογαριασμός όπου τα χρήματα τοποθετούνται υπό όρους, έως ότου πληρούνται οι προϋποθέσεις εκταμίευσης. Ουσιαστικά, λειτουργεί ως ένας μηχανισμός εξασφάλισης τόσο για τον δανειστή όσο και για τον δανειζόμενο, μειώνοντας τον κίνδυνο αθέτησης υποχρεώσεων.

Ο νόμος 4915/2022 εισήγαγε αυτήν την έννοια σε διάφορες χρηματοδοτήσεις, ωστόσο δεν εφαρμόστηκε στην περίπτωση των ΚοινΣΕπ, όπου η ανάγκη για ένα τέτοιο εργαλείο είναι επιτακτική. Οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να διατηρούν αρνητική στάση απέναντι στις ΚοινΣΕπ, περιορίζοντας σημαντικά τις δυνατότητες ανάπτυξής τους.

Το πρόβλημα της χρηματοδότησης των ΚοινΣΕπ

Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις βρίσκονται σε μειονεκτική θέση όσον αφορά την πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια. Οι βασικοί λόγοι είναι:

1. Η έλλειψη εγγυητικών επιστολών – Οι ελληνικές τράπεζες αρνούνται να εκδώσουν εγγυητικές επιστολές σε ΚοινΣΕπ, ακόμα και όταν υπάρχουν εγκεκριμένα προγράμματα χρηματοδότησης.
2. Η υψηλή γραφειοκρατία – Η αδυναμία των συνεταιρισμών να αποδείξουν φερεγγυότητα λόγω της γραφειοκρατικής αντιμετώπισης τους.
3. Η απουσία υποστηρικτικού θεσμικού πλαισίου – Αν και υπάρχουν νομοθετικές προβλέψεις, η έλλειψη τραπεζικής κουλτούρας απέναντι στην κοινωνική επιχειρηματικότητα αποτελεί τροχοπέδη.
4. Η έλλειψη επαρκών εξασφαλίσεων – Οι περισσότερες ΚοινΣΕπ δεν διαθέτουν ακίνητη περιουσία ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εγγυήσεις.

Πώς ο Καταπιστευτικός Λογαριασμός μπορεί να λύσει το πρόβλημα

Ο καταπιστευτικός λογαριασμός μπορεί να λειτουργήσει ως ασφαλιστική δικλίδα για την εκταμίευση χρηματοδοτήσεων προς τις ΚοινΣΕπ. Η δημιουργία ενός τέτοιου λογαριασμού θα είχε πολλαπλά οφέλη:

• Εξασφαλισμένη εκταμίευση: Τα χρήματα δεσμεύονται και αποδεσμεύονται μόνο όταν εκπληρωθούν οι όροι της χρηματοδότησης.
• Αποφυγή της ανάγκης για εγγυητικές επιστολές: Οι ΚοινΣΕπ δεν θα χρειάζεται να αναζητήσουν εγγυήσεις που οι τράπεζες δεν εκδίδουν.
• Διαφάνεια και ασφάλεια: Ο έλεγχος των εκταμιεύσεων εξασφαλίζει ότι τα χρήματα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τον σκοπό της χρηματοδότησης.
• Μείωση της γραφειοκρατίας: Αντί για συνεχείς εγκρίσεις και εμπλοκές με την τράπεζα, η διαδικασία γίνεται αυτοματοποιημένη και βασισμένη σε προδιαγεγραμμένους όρους.

Πρακτικά Παραδείγματα Εφαρμογής

Ας δούμε δύο παραδείγματα εφαρμογής ενός escrow account στην κοινωνική επιχειρηματικότητα:

• Παράδειγμα 1: Χρηματοδότηση για εξοπλισμό Μια ΚοινΣΕπ που παράγει κεραμικά προϊόντα λαμβάνει επιδότηση 100.000€. Τα χρήματα τοποθετούνται σε escrow account και εκταμιεύονται σταδιακά μόλις παραληφθούν τα μηχανήματα και επιβεβαιωθεί η χρήση τους μέσω σχετικών τιμολογίων.
• Παράδειγμα 2: Υποστήριξη βιώσιμης γεωργίας Μια ΚοινΣΕπ που ασχολείται με την παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων (π.χ. μέλι, λικέρ, μαρμελάδες) λαμβάνει επιχορήγηση για βιώσιμες καλλιέργειες. Τα κεφάλαια δεσμεύονται στον escrow account και αποδεσμεύονται σε φάσεις, ανάλογα με την πρόοδο των καλλιεργητικών δράσεων.

Η εχθρική στάση των ελληνικών τραπεζών προς τις ΚοινΣΕπ

Παρά τις διεθνείς τάσεις για στήριξη της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, οι ελληνικές τράπεζες παραμένουν εχθρικές προς τις ΚοινΣΕπ. Οι λόγοι είναι:

• Η απουσία εξοικείωσης με τα χαρακτηριστικά των ΚοινΣΕπ.
• Η προτίμηση των τραπεζών σε μεγάλες εταιρείες με ισχυρό πιστωτικό προφίλ.
• Ο φόβος για αδυναμία αποπληρωμής των δανείων, λόγω της συλλογικής δομής των συνεταιρισμών.
• Η γενικότερη δυσκολία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος να προσαρμοστεί σε νέες μορφές χρηματοδότησης.

Ο καταπιστευτικός λογαριασμός (escrow account) μπορεί να αποτελέσει μια ρεαλιστική και άμεσα εφαρμόσιμη λύση για την απεμπλοκή της χρηματοδότησης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων. Αντί να περιμένουμε τις τράπεζες να αλλάξουν στάση, η θέσπιση ενός τέτοιου μηχανισμού θα επιτρέψει τη διαφανή, ασφαλή και άμεση εκταμίευση κεφαλαίων, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική οικονομία και την ανάπτυξη βιώσιμων επιχειρηματικών εγχειρημάτων στην Ελλάδα.

Χρηματοδότηση