---

Η ιστοσελίδα koinsep.org αποτελεί μια πλατφόρμα ενημέρωσης και υποστήριξης για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) και φορείς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρέχει πληροφορίες για την ίδρυση και διαχείριση ΚοινΣΕπ, όπως οδηγούς, νέα για επιδοτήσεις, νομικές και φορολογικές συμβουλές, καθώς και επικαιροποιημένα θέματα για τη λειτουργία τους. Απευθύνεται σε επαγγελματίες και πολίτες που επιθυμούν να συμβάλλουν στην κοινωνική οικονομία, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη και τις κοινωνικές δράσεις και λειτουργει μέχρι σήμερα ανελλιπώς από το 2012

---

Εάν αποφασίσετε την δημιουργία της δικής σας ΚοινΣΕπ και έχετε μια καλή ιδέα που πληροί τα κριτήρια του νόμου 4430/2016 ελάτε σε επαφή μαζί μας από εδώ για να σας βοηθήσουμε με την 12χρονη εμπειρία μας στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας και στην Δημιουργία άνω των 680 Επιτυχημένων ΚοινΣΕπ

---

Ο Νόμος 4430/2016 για την «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία» και την ανάπτυξη των φορέων της, εισήχθη στην Ελλάδα με στόχο τη δημιουργία ενός νέου, συμπεριληπτικού μοντέλου οικονομίας. Η ΚΑΛΟ επικεντρώνεται σε μορφές επιχειρηματικότητας και οικονομικών δραστηριοτήτων που προωθούν τη συνεργασία, την κοινωνική συνοχή και την ισότητα, δίνοντας έμφαση στη συλλογική ωφέλεια, τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Ο νόμος αυτός εισήγαγε διάφορα εργαλεία, πλαισιώνοντας τη νομική αναγνώριση και ενίσχυση αυτών των φορέων. Παρά τα θετικά στοιχεία του, ωστόσο, ο νόμος 4430/2016 έχει δεχτεί κριτική ως προς την εφαρμογή του, ενώ έχουν διατυπωθεί προτάσεις για βελτίωση και εκσυγχρονισμό του.

Βασικά Σημεία και Άρθρα του Νόμου 4430/2016

Ο νόμος περιλαμβάνει συνολικά 41 άρθρα, που καλύπτουν τον ορισμό των φορέων ΚΑΛΟ, τις προϋποθέσεις εγγραφής, τη διοίκηση, τη χρηματοδότηση και την εποπτεία τους. Παρακάτω παρουσιάζονται τα πιο ενδιαφέροντα άρθρα και οι σημαντικότερες προβλέψεις τους.

Άρθρο 2: Ορισμοί και Αρχές της ΚΑΛΟ

Το άρθρο 2 παρέχει τους ορισμούς της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και καθορίζει τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν οι φορείς για να θεωρούνται μέρος της. Τα βασικά στοιχεία που προτείνονται είναι:

• Συμμετοχικότητα και Δημοκρατία: Οι αποφάσεις λαμβάνονται ισότιμα από τα μέλη, με την κάθε ψήφο να έχει ίση βαρύτητα.
• Κοινωνική Προστιθέμενη Αξία: Οι φορείς πρέπει να παράγουν οφέλη για το σύνολο της κοινωνίας και όχι μόνο για τους ίδιους.
• Επαναπένδυση των Κερδών: Προβλέπεται ότι ένα ποσοστό των κερδών επανεπενδύεται στις δραστηριότητες της επιχείρησης.

Αυτό το άρθρο δίνει το πλαίσιο της ΚΑΛΟ, αλλά θα μπορούσε να συμπεριλάβει περισσότερα για τη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στη λήψη αποφάσεων και για τη θέσπιση κινήτρων για πιο ενεργή δράση.

Άρθρο 4: Εγγραφή στο Μητρώο ΚΑΛΟ

Το άρθρο 4 εισάγει τη διαδικασία για την εγγραφή των φορέων ΚΑΛΟ στο εθνικό μητρώο. Μια επιχείρηση μπορεί να χαρακτηριστεί ως ΚΑΛΟ μόνο εφόσον πληροί συγκεκριμένα κριτήρια και εγγράφεται στο μητρώο. Στόχος της εγγραφής είναι η διασφάλιση των ποιοτικών χαρακτηριστικών που πρέπει να έχουν οι οργανισμοί αυτοί.

Η αυστηρότητα των κριτηρίων είναι απαραίτητη, όμως η διαδικασία εγγραφής και ελέγχου έχει χαρακτηριστεί χρονοβόρα, γεγονός που αποθαρρύνει νέους φορείς από την εγγραφή τους. Ένα σύστημα ψηφιακής καταχώρησης και τακτικής παρακολούθησης θα μπορούσε να επιταχύνει την εγγραφή και να ενισχύσει τη διαφάνεια.

Άρθρο 10: Διοικητική Οργάνωση των Φορέων ΚΑΛΟ

Η διοικητική δομή των φορέων ΚΑΛΟ πρέπει να διασφαλίζει τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων και τη συμμετοχικότητα. Το άρθρο 10 καθορίζει ότι κάθε μέλος έχει δικαίωμα ψήφου και ότι τα κέρδη διανέμονται δίκαια.

Ωστόσο, δεν προβλέπεται ξεκάθαρα η λογοδοσία σε περιπτώσεις κατάχρησης εξουσίας ή ασυνεπών πρακτικών. Μια προσθήκη για κανονισμούς διαχείρισης κρίσεων ή μηχανισμούς ελέγχου των αποφάσεων θα μπορούσε να ενισχύσει τη διαφάνεια και τη σωστή λειτουργία αυτών των φορέων.

Άρθρο 12: Πηγές Χρηματοδότησης

Το άρθρο 12 δίνει τη δυνατότητα στους φορείς ΚΑΛΟ να χρηματοδοτούνται μέσω κρατικών επιδοτήσεων, ευρωπαϊκών προγραμμάτων και ιδιωτικών κεφαλαίων. Παράλληλα, παρέχει τη δυνατότητα για δημιουργία ταμείων που θα υποστηρίζουν οικονομικά την ΚΑΛΟ.

Παρά τα θετικά αυτά σημεία, η χρηματοδότηση είναι συχνά περιορισμένη. Προτάσεις περιλαμβάνουν την αύξηση των επιχορηγήσεων, τη δυνατότητα φοροαπαλλαγών και τη δημιουργία ενός μόνιμου κρατικού ταμείου για την ενίσχυση νέων καινοτόμων ιδεών στον τομέα της ΚΑΛΟ.

Άρθρο 17: Στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Το άρθρο 17 επισημαίνει τη δυνατότητα των τοπικών αρχών να συνδράμουν στους φορείς ΚΑΛΟ μέσω χρηματοδότησης, υποστήριξης με πόρους και δημιουργίας υποδομών. Η σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες είναι σημαντική για την επιτυχία των εγχειρημάτων.

Πολλοί δήμοι, ωστόσο, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρακτική εφαρμογή αυτής της υποστήριξης λόγω ελλιπούς εξειδίκευσης ή περιορισμένων πόρων. Η θεσμοθέτηση ειδικών τοπικών συμβούλων ή η παροχή εκπαίδευσης στους δήμους θα μπορούσε να ενισχύσει την εφαρμογή αυτού του άρθρου.

Άρθρο 23: Οικονομικός και Κοινωνικός Απολογισμός

Το άρθρο 23 καθορίζει την υποχρέωση των φορέων ΚΑΛΟ να παρουσιάζουν ετήσιο απολογισμό δραστηριοτήτων και επιπτώσεων, διασφαλίζοντας ότι τα κέρδη χρησιμοποιούνται προς όφελος της κοινότητας.

Η εφαρμογή αυτού του μέτρου έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη, αλλά πολλοί φορείς αναφέρουν δυσκολίες στην κατάρτιση απολογισμών λόγω έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού. Η παροχή τεχνικής βοήθειας για τη σύνταξη απολογισμών ή η απλούστευση της διαδικασίας θα μπορούσε να ενισχύσει τη συμμόρφωση.

Ωστόσο, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης για την ενίσχυση της λειτουργικότητάς του. Εδώ είναι μερικές προτάσεις:

Τρέχουσες Αδυναμίες του Νόμου 4430/2016

• Γραφειοκρατία και Πολυπλοκότητα Διαδικασιών: Οι διαδικασίες ίδρυσης και λειτουργίας των Κοιν.Σ.Επ. είναι πολύπλοκες και συχνά αποθαρρύνουν νέους επιχειρηματίες.
• Έλλειψη Χρηματοδοτικών Εργαλείων: Υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία και κεφάλαια για τις Κοιν.Σ.Επ.
• Ανεπαρκής Ενημέρωση και Εκπαίδευση: Τα μέλη των Κοιν.Σ.Επ. συχνά δεν έχουν επαρκή γνώση για τη διαχείριση και τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεών τους.
• Ανεπαρκής Στήριξη από το Κράτος: Η κρατική υποστήριξη είναι ανεπαρκής και ασυνεχής, με αποτέλεσμα πολλές Κοιν.Σ.Επ. να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις.

1. Βελτίωση της Διοικητικής Υποστήριξης

• Δημιουργία Κεντρικού Γραφείου Υποστήριξης Κοιν.Σ.Επ.: Ένα κεντρικό γραφείο θα μπορούσε να παρέχει κατευθύνσεις, συμβουλές και πληροφορίες για την ίδρυση και λειτουργία των Κοιν.Σ.Επ., μειώνοντας τη γραφειοκρατία και βοηθώντας τις νέες επιχειρήσεις να ξεκινήσουν πιο ομαλά.
• Εκπαίδευση Δημόσιων Υπαλλήλων: Εκπαίδευση των δημοσίων υπαλλήλων που εμπλέκονται στη διαδικασία αδειοδότησης και υποστήριξης των Κοιν.Σ.Επ., για να κατανοούν καλύτερα τις ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτές οι επιχειρήσεις.

2. Χρηματοδότηση και Οικονομική Υποστήριξη

• Ειδικά Χρηματοδοτικά Εργαλεία: Δημιουργία ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων και προγραμμάτων επιχορήγησης για τις Κοιν.Σ.Επ., συμπεριλαμβανομένων χαμηλότοκων δανείων και επιδοτήσεων.
• Φορολογικά Κίνητρα: Παροχή φορολογικών ελαφρύνσεων και κινήτρων για τις κοινωνικές επιχειρήσεις, όπως μειώσεις στο φόρο εισοδήματος και στον ΦΠΑ.

3. Ενίσχυση της Συνεργασίας και των Δικτύων

• Δημιουργία Δικτύων Συνεργασίας: Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των Κοιν.Σ.Επ. μέσω της δημιουργίας τοπικών και περιφερειακών δικτύων που θα διευκολύνουν την ανταλλαγή γνώσεων, την κοινή χρήση πόρων και την ανάπτυξη συνεργασιών.
• Ετήσια Συνέδρια και Εκδηλώσεις: Οργάνωση ετήσιων συνεδρίων και εκδηλώσεων που θα συγκεντρώνουν όλες τις Κοιν.Σ.Επ., τους επενδυτές και τους ενδιαφερόμενους φορείς για την ανταλλαγή ιδεών και την ενίσχυση των σχέσεων.

4. Βελτίωση της Νομοθετικής Πλαισίωσης

• Απλούστευση της Νομοθεσίας: Αναθεώρηση του νόμου με στόχο την απλούστευση των διαδικασιών ίδρυσης και λειτουργίας των Κοιν.Σ.Επ., μειώνοντας την περιττή γραφειοκρατία.
• Συμμετοχικές Διαδικασίες Νομοθέτησης: Εμπλοκή των Κοιν.Σ.Επ. και των σχετικών φορέων στη διαδικασία νομοθέτησης για την εξασφάλιση ότι οι νέοι νόμοι και κανονισμοί ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους ανάγκες και προκλήσεις.

5. Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση

• Εκπαιδευτικά Προγράμματα: Δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων για τους κοινωνικούς επιχειρηματίες, καλύπτοντας θέματα όπως η επιχειρηματικότητα, η χρηματοδότηση, η διαχείριση και η ανάπτυξη δεξιοτήτων.
• Εκστρατείες Ευαισθητοποίησης: Οργάνωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης για την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και της κοινωνικής οικονομίας στην ευρύτερη κοινή γνώμη.

6. Ενημέρωση της Κοινωνίας

• Εκστρατείες Ενημέρωσης: Διοργάνωση εθνικών και τοπικών εκστρατειών ενημέρωσης για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία και τα οφέλη της.
• Χρήση Κοινωνικών Δικτύων: Εκμετάλλευση των κοινωνικών δικτύων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης για την προώθηση των Κοιν.Σ.Επ. και των δραστηριοτήτων τους.

7. Κίνητρα για Ενσωμάτωση Κοινωνικής Αξίας

• Κοινωνικές Συμβάσεις: Παροχή κινήτρων για την ενσωμάτωση κοινωνικών και περιβαλλοντικών κριτηρίων σε δημόσιες συμβάσεις και προμήθειες.
• Φορολογικές Ελαφρύνσεις: Εφαρμογή φορολογικών ελαφρύνσεων για Κοιν.Σ.Επ. που επιδεικνύουν υψηλές επιδόσεις σε κοινωνική και περιβαλλοντική αξία.

8. Παρακολούθηση και Αξιολόγηση

• Δημιουργία Συστήματος Παρακολούθησης: Καθιέρωση ενός συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης των Κοιν.Σ.Επ., για να αξιολογείται η πρόοδος και η αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων και των υποστηρικτικών πολιτικών.
• Τακτική Αναφορά και Δημόσια Λογοδοσία: Υποχρέωση για τακτική αναφορά της απόδοσης των Κοιν.Σ.Επ. και των υποστηρικτικών προγραμμάτων, εξασφαλίζοντας τη δημόσια λογοδοσία και διαφάνεια.

Ο Νόμος 4430/2016 είναι ένα θεσμικό πλαίσιο που έχει ως σκοπό την υποστήριξη και την ενίσχυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στην Ελλάδα. Παρότι η νομοθεσία θέτει σημαντικές βάσεις για την ανάπτυξη των φορέων ΚΑΛΟ, οι προτάσεις βελτίωσης είναι κρίσιμες για την περαιτέρω ενδυνάμωση του κλάδου. Η εφαρμογή των αλλαγών αυτών θα ενισχύσει τη βιωσιμότητα των φορέων ΚΑΛΟ και θα ενδυναμώσει την κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα.

Αρθρογραφία